اندیکاتور چیست

یکی از کاربردهای اندیکاتورها این است که میتوانند به ما نشان بدهند در چه محدودههایی قیمت بیش از حد خرید یا فروش شده و احتمال خستگی یا برگشت قیمت از این محدودهها وجود دارد. در بازار سهام در مواقع زیادی برگشتهای بزرگ بازار تحت تاثیر کم آوردن قیمت رخ میدهد
اندیکاتور چیست؟ بیان مفهوم و جایگاه آن در تحلیل تکنیکال
اندیکاتور در تحلیل تکنیکال جایگاه ویژه ای دارد. تقریبا همه ی معامله گران و تحلیل گران بازارهای مالی که با دید تکنیکال بازار را بررسی می کنند این ابزار را می شناسند و در روش معاملاتی و استراتژی ترید خود از یک یا بیش از یک اندیکاتور استفاده می کنند.
فهرست عناوین این مطلب
اندیکاتور چیست؟
اندیکاتور نوعی ابزار برای دستیابی به درک بهتر از نمودار قیمت است. این ابزار یک شکل هندسی در کنار نمودار به منظور کمک به تحلیل بهتر برای تریدر فراهم می کنند.
چگونه ایجاد می شود؟
با استفاده از فرمول های ریاضی و اعمال آنها بر روی حجم معاملات و قیمت می توان به اندیکاتورهای مختلف دست یافت.
در کدام نوع تحلیل از آن استفاده می شود؟
در تحلیل تکنیکال می توان علاوه بر بررسی الگوها، اندیکاتورها را نیز تحلیل نمود.
آیا حتماً باید از آن در تحلیل استفاده کرد؟
خیر، هر تریدری یک استراتژی معاملاتی مخصوص به خود دارد. در برخی روش ها مانند پرایس اکشن کمتر به اندیکاتور اهمیت داده می شود.
انواع اندیکاتور
اندیکاتور از نظر همراهی قیمت در دو دسته پیشرو (leading) و دنباله رو (lagging) قرار می گیرند. دنباله روها با تاخیر بیشتری با قیمت در مقایسه با پیشروها سیگنال و علامت را به تحلیلگر می دهند.
از نظر ساختار اندیکاتورها به چهار نوع زیر تقسیم می شوند.
روند(Trend)
روندها در نمودار به سه دسته صعودی یا افزایشی، نزولی یا کاهشی و خنثی تقسیم می شوند. از میان اندیکاتورهای روند می توان به میانگین متحرک (moving average) و شاخص رگرسیون خطی اشاره کرد.
اسیلاتور(Osilator)
هدف اصلی یک اسیلاتور نشان دادن هیجان بازار و قدرت خریداران و فروشندگان می باشد. اسیلاتورها در محدوده معینی نوسان می کنند. از میان اسیلاتورها می توان به اسیلاتور MACD اشاره کرد که حول خط مرکزی صفر نوسان می کند و یک اسیلاتور مناسب برای یافتن سوئینگ های ماژور است.
برخی دیگر از اسیلاتورها برای نشان دادن نواحی اشباع خرید و فروش می باشند. با ورود خطوط یک اسیلاتور در ناحیه اشباع خرید ضعف خریداران و افزایش قدرت فروشندگان نشان داده می شود. اسیلاتور RSI یا استوکاستیک (stochastic) نمونه هایی از این دسته از اسیلاتورها می باشند که در یک محدوده معین نوسان می کند.
حجم (Volume)
برخی از اندیکاتورها با نشان دادن تغییرات حجم به تریدر تغییرات قدرت و ضعف خریداران و فروشندگان را نشان می دهند. MFI یکی از این دسته می باشد.
با استفاده از یکی از اندیکاتورهای حجم معامله گر می تواند ریسک معامله خود را کاهش دهد. علت آن هم اینست که تحلیل حجم معاملات به تشخیص قدرت و ضعف و جهت روند کمک می کند. معمولا در نقاط برگشت روند، حجم معامله به طور ناگهانی زیاد می شود. همچنین در صورتی که روند صعودی یا نزولی در بازار حاکم است و با حرکت قیمت در آن روند حجم معاملات هم افزایش می یابد، نشان از استحکام روند می دهد. در صورتیکه با حرکت قیمت در جهت روند حاضر حجم معاملات رو به کاهش باشد قدرت در جهت روند رو به کاهش است.
بیل ویلیامز(Bill Wiliams)
بیل ویلیامز در حقیقت یک روش معاملاتی می باشد. آقای بیل ویلیامز به منظور فهم ساختار بازار و تحلیل صحیح مراحل تحلیلی زیر را پیشنهاد داد:
- مرحلۀ فاصله (فراکتال)
- مرحلۀ انرژی (نیروی محرک)
- مرحلۀ قدرت (افزایش/کاهش شتاب)
- ترکیب مرحلۀ قدرت و مرحلۀ استقامت (منطقه)
- خط موازنه
در روش بیل ویلیامز برای تجزیه و تحلیل نمودار از اندیکاتورهای فراکتال بیل ویلیامز، الیگیتور بیل ویلیامز(Alligator) ، بیل ویلیامز AO (Awesome Oscillator) ، AC بیل ویلیامز(Accelerator Oscillator) استفاده می شود.
پیام های اندیکاتور
با اندیکاتورها می توان به اطلاعاتی دست یافت که به تحلیل بهتر و درک صحیح تر نمودار قیمت کمک می کند. همانطور که بیان شد این اطلاعات با انجام چند محاسبه ریاضی از نمودار قیمت بدست می آید. نوع روند، شتاب قیمت، نواحی اشباع و … از این دست اطلاعات هستند.
محاسبات ریاضی بر روی حجم معاملات و قیمت گذشته بازار صورت می گیرد تا به تریدر پیامهایی را گوشزد کند. پیام می تواند نوعی از هشدار باشد به این معنی که روند فعلی رو به اتمام است و به زودی تغییر روند ایجاد می گردد. پیام می تواند به این صورت باشد که قیمت مناسب برای ورود را به تریدر بدهد. به عنوان مثال عده ای ورود خود به معامله را برپایه کراس دو خط اسیلاتور DT صورت می دهند. پیام می تواند به عنوان یک تایید بر تحلیل درست نمودار قیمت باشد. به عنوان مثال برخی از اندیکاتور MACD به عنوان یک تایید کننده در تشخیص سوئینگ های ماژور استفاده می کنند. ممکن است مثال هایی که استفاده شد برای همه مناسب نباشد اما هدف در اینجا بیان مفهوم اندیکاتور و دسته بندی آنها بر اساس کاربرد است.
اندیکاتورهای معروف
اندیکاتورها بسیار زیاد هستند و هر روز با نامهای جدیدی در این حوزه رو برو می شوید. در ادامه چندین نوع معروف آنها معرفی می گردد.
باند بولینگر
باند بولینگر (Bollinger Bands) شامل یک میانگین متحرک و دو منحنی که در بالا و پایین میانگین متحرک ذکر شده قرار دارند می باشد. در زمانی که قیمت حالت رنج به خود می گیرد و حرکت قیمت در قالب یک روند صعودی یا نزولی نیست، نوار بالایی و پایینی از هم فاصله بیشتری می گیرند. در مواقعی که یک روند نزولی یا صعودی در بازار وجود دارد باند بولینگر باریک می گردد. به طور پیشفرض میانگین متحرک در میان باند در دوره زمانی 20 هست و انحراف معیار نوار بالایی ونوار پایینی 2 می باشد. این اعداد قابل تغییر هستند و بسته به نوع استراتژی تریدر می تواند به مقادیر مورد نیاز تغییر داده شود.
عده ای از باند بولینگر برای اندازه گرفتن نوسان در حرکت قیمت استفاده می کنند. علاوه بر این در تعیین هدف معامله نیز کارایی دارد. مثلاً وقتی در حرکت رو به پایین قیمت باند پایینی می تواند هدف اولیه باشد. همچنین باند بالا و پایین خود یک مقاومت و حمایت محسوب می شوند. قرار گرفتن قیمت در نوار بالایی وجود روند صعودی و قرار گیری قیمت در نوار پایینی وجود روند نزولی را محتمل تر می کند.
ایچیموکو
ایچیموکو یکی از اندیکاتورهای بسیار مهم و پیشرفته است. عده ای از تریدرها خود را ایچیموکو کار می نامند. با ایچیموکو حمایت، مقاومت، روند احتمالی آینده، شتاب حرکتی بازار، حد ضرر و حد سود و … را تعیین می کنند. علاوه بر همه اینها سیگنال ورود اندیکاتور چیست خود به معامله را نیز با ایچیموکو بدست می آورند. ایچیموکو دارای دو منحنی است که تشکیل ابر یا کومو را می دهند و سه منحنی دیگر نیز دارد که موقعیت آنها پر از نکات تحلیلی برای تحلیل گر می باشد.
میانگین متحرک
یکی از رایج ترین اندیکاتورها میانگین متحرک (Moving Average) است و در تحلیل تکنیکال بسیار کاربردیست. اندیکاتورهای دیگری چون باند بولینگر نیز بر اساس MA شکل گرفته اند. میانگین متحرک به منظور تشخیص نوع روند و همچنین به عنوان حمایت و مقاومت داینامیک مورد استفاده قرار می گیرد. میانگین متحرک با میانگین گیری از قیمت های گذشته بازار ایجاد می گردد. به همین دلیل به عنوان سیگنال ورود به معامله از نظر عده ای نامناسب به نظر می رسد. اما در استراتژی معامله گری بسیاری از تریدرها ایفای نقش می کند. به خصوص وقتی که در کنار دیگر اندیکاتورها قرار گیرد و همدیگر را در تحلیل تایید کنند.
MACD
MACD یک نوع اسیلاتور است و در میان یک بازه حرکت می کند. برخی از تریدرها از MACD به منظور تشخیص واگرایی با نمودار قیمت بهره می برند. عده ای دیگر برای تشخیص صعودی یا نزولی بودن روند با قرار گیری MACD در ناحیه مثبت و منفی از آن استفاده می کنند. اسیلاتور MACD از گذشته تا به امروز تغییر کرده است و از این رو دو نوع MACD در حال حاضر برای کاربران قابل استفاده است. در نسخه قدیمی تر آن که مکدی کلاسیک نام دارد، اسیلاتور شامل یک هیستوگرام و دو منحنی با رنگ های قرمز و آبی می شود. هنگام کراس یا قطع کردن دو منحنی توسط یکدیگر هیستوگرام صفر می شود و سیگنال ورود به معامله صادر می گردد.
نسخه جدیدتر به جای دو منحنی فقط یک منحنی قرمز که همان خط سیگنال است را دارا می باشد. هیستوگرام در نسخه جدید تغییر کرده و جای خط آبی را گرفته است.
RSI
RSI نوعی اسیلاتور است که در بازه صفر تا صد تغییر می کند. یکی از مهمترین کاربردهای RSI در یافتن واگرایی ها برای پیشبینی تغییر روند و اتمام موج فعلی است. اعداد 30 و 70 برای تشخیص ناحیه اشباع فروش و اشباع خرید در این اسیلاتور در نظر گرفته می شوند. به این معنی که با ورود خط RSI به بالای سطح 70 اندیکاتور چیست نمودار قیمت در ناحیه اشباع خرید قرار می گیرد. همینطور با ورود خط به زیر 30 نمودار قیمت در ناحیه اشباع فروش وارد شده است.
جمع بندی
اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال جایگاه ویژه ای دارند. می توان بیان کرد که تقریبا همه تریدرها حداقل یکی از آنها را در استراتژی معامله گری خود به کار می برند. طرفداران روش پرایس اکشن اندیکاتور چیست اکثرا از منتقدان آن هستند. اما لنس که یکی از اساتید معروف در این حوزه است از مووینگ اوریج در روش پرایس اکشن استفاده می کند. رابرت ماینر در سبک الیوتی خود از اسیلاتور DT برای یافتن نواحی اشباع و همچنین ورود به معامله بهره می برد.
اسیلاتورها زیر مجموعه ی اندیکاتورها می باشند که در یک پنجره ی دیگر در زیر نمودار قیمت یا نرخ قرار می گیرند. از اسیلاتورها بیشتر برای یافتن واگرایی و همچنین نواحی اشباع خرید و فروش بهره برده می گردد.
انتخاب یک اندیکاتور به استراتژی معاملاتی بستگی دارد و اینکه در یک استراتژی چه اندیکاتورهایی در کنار هم استفاده شود به دانش و تجربه تریدر بازمی گردد.
اندیکاتور چیست؟ با انواع آن آشنایی دارید؟
اندیکاتور ابزار کمکی برای شناخت بیشتر بازار است. در بعضی تعاریف آنها را به تابلوهای راهنمایی و رانندگی تشبیه میکنند که به سهامداران برای یافتن مسیر و جهت کمک میکند. اما قبل از پرداختن بیشتر به مفهوم اندیکاتور، خوب است که به مفهوم اساسی یعنی تحلیل تکنیکال بپردازیم.
معرفی اندیکاتور در تحلیل تکنیکال
وارن بافت جمله معروفی دارد که میگوید سهام را به روشی که میخواهید خانه بخرید خریداری کنید؛ آن را بفهمید و دوست داشته باشید که در صورت عدم وجود بازار، هنوز هم از داشتن آن راضی باشید، یکی از مهمترین روشها برای فهمیدن سهام تحلیل آن به روش تکنیکال با کمک ابزارهایی از جمله اندیکاتور است.
اگر تاکنون پیش آمده که به نمودار قیمت یک سهم نگاه کنید و تلاش کنید آن را حتی به سادهترین شکل ارزیابی کنید میتوان گفت شما تحلیل تکنیکال انجام دادهاید. تحلیل تکنیکال همینقدر ساده و همینقدر پیچیده است. به طور کلی اگر داریم از ارزیابی سرمایهگذاری با تکیه بر تجزیه و تحلیل روندهای آماری مثل قیمت و حجم معاملات حرف میزنیم به این معنی است که ما از تحلیل تکنیکال صحبت میکنیم.
طبق تعریف دقیق در امور مالی هر گونه محاسبات ریاضی که روی تاریخچه قیمت، حجم معاملات یا مواردی از این دست صورت بگیرد و هدف آن پیشبینی برای بازار مالی باشد تحلیل تکنیکال است.
برخلاف تحلیل بنیادی که ارزش سهام را بر اساس دادههای اقتصادی ارزیابی میکند، تحلیل تکنیکال روی الگوهای نوسانات قیمت، سیگنالهای معاملاتی و ابزارهایی از این دست تمرکز میکند تا درباره چیزهایی مثل قدرت یا ضعف یک سهم نظر بدهد.
معاملهگران موفق همیشه به دنبال نشانهها هستند. اندیکاتور تلاش میکند این نشانهها را به شکل سادهای به شما نشان بدهد. اندیکاتورها به معاملهگران کمک میکنند برای خود استراتژی معاملاتی انتخاب کنند و آنها را از انجام محاسبات پیچیده بینیاز میکنند. اندیکاتور بر پایه این ایده بنا میشود که قیمت با گذشته خودش پیوستگی معناداری دارد. در شالوده اندیکاتور تلاش میشود که بر اساس اطلاعات مربوط به گذشته قیمت، رفتار احتمالی آینده آن پیشبینی شود.
مثلا عموم سرمایهگذارها استراحت یا درجا زدن قیمت را دوست ندارند و علاقهمند هستند زودتر نشانههای مربوط به آن را ببینند. با شما تصمیم گرفتهاید سهمی را بفروشید اما مطمئن نیستید در چه نقطهای بهتر است این کار را انجام بدهید. در این موارد اندیکاتورها هستند که به کمک شما میآیند.
طبق روایتهایی بیش از ۱۰۰ هزار اندیکاتور وجود دارد که هر کدام توسط افراد مختلفی ابداع و توسعه داده شده است.
اندیکاتورها به معاملهگران کمک میکنند برای خود استراتژی معاملاتی انتخاب کنند و آنها را از انجام محاسبات پیچیده بینیاز میکنند. اندیکاتور بر پایه این ایده بنا میشود که قیمت با گذشته خودش پیوستگی معناداری دارد. در شالوده اندیکاتور تلاش میشود که بر اساس اطلاعات مربوط به گذشته قیمت، رفتار احتمالی آینده آن پیشبینی شود
کاربرد اندیکاتور در تحلیل تکنیکال
به طور کلی وقتی میخواهیم سهمی را به صورت تکنیکال بررسی کنیم، ۲ کاربرد برای اندیکاتورها وجود دارد. حالت اول وقتی است که ما میخواهیم از رفتار قیمت و کیفیت الگوهای قیمت مطمئن شویم. حالت دوم وقتی است که ما به دنبال سیگنالهای خرید یا فروش هستیم.
اندیکاتورها به چند دسته تقسیمبندی میشوند؟
دستهبندی اندیکاتورها به ویژه زمانی که شما قصد استفاده از دو اندیکاتور کنار هم را دارید اهمیت زیادی دارد. اگر بخواهیم به شکل جامع نگاه بکنیم با توجه به ماهیت اندیکاتور چند دستهبندی برای آن وجود دارد. یکی از معروفترین دستهبندیها اندیکاتورها را بر اساس عملکردشان در 4 دسته قرار میدهد.
- دسته اول اندیکاتور ترند یا روند هستند. این دسته اندیکاتورها همانطور که از نامشان پیداست میتوانند به ما بگویند که بازار اکنون در وضعیت صعودی قرار دارد یا نزولی. اندیکاتورهایی مثل Moving average و MACD دراین دسته قرار میگیرند.
- دسته بعدی اندیکاتور مومنتوم نام دارند. اگر ما با کمک یک اندیکاتور روند میتوانیم صعودی یا نزولی بودن بازار را تشخیص بدهیم، یک اندیکاتور مومنتوم میتواند قدرت این روند را به ما نشان بدهد. اندیکاتورهایی از جمله RSI و مومنتوم در این دسته قرار میگیرند. این اندیکاتورها میتوانند اگر سهمی خیلی فروش رفته یا خیلی خریداری میشود به ما نشان بدهند.
- سومین دسته اندیکاتور حجم هستند. همان طور که میشود حدس زد این اندیکاتورها به ما میگویند که چه مقدار و حجمی از یک سهم معامله شده است. یک اندیکاتور مهم در این دسته اندیکاتور OBV است.
- چهارمین و آخرین دستهبندی اندیکاتور نوسان هستند. این دسته اندیکاتورها به ما نشان میدهند که محدوده نوسانی قیمت چقدر است. برای مثال اگر ما مشاهده کنیم که شمع قیمت یک روز خارج از محدوده نوسان زده شده است آن را به عنوان یک سیگنال در نظر میگیریم.
اندیکاتور پیشرو و پیرو چیست؟
یکی دیگر از دستهبندیهای اندیکاتورها بر اساس زمان ارائه سیگنال است. در این دستهبندی ۲ دسته اندیکاتور پیشرو و پیرو وجود دارد.
- اندیکاتورهای پیشرو همانطور که از نامشان پیداست نوسانات و تغییراتی که ممکن است ایجاد شود را حدس میزنند. این نوع اندیکاتورها میتوانند تغییرات در روند قیمت را قبل از وقوع آن پیشبینی کنند. پس اگر به دنبال این هستیم که برآوردی از تحرکات آینده یک سهم داشته باشیم اندیکاتورهای پیشرو به کار ما میآید. البته میشود انتظار داشت ریسک نیز در چنین شرایطی بالاتر میرود و شما همیشه باید مراقب سیگنالهای کاذبی که از سوی این دسته اندیکاتور ارسال میشود باشید. حرفهایهای بازار برای کاهش ریسک در چنین موقعیتهایی از این دسته اندیکاتورها در کنار ابزارهای دیگر از جمله شمعهای ژاپنی استفاده میکنند. به طور کلی به سیگنالهایی که از طرف اندیکاتورهای پیشرو ارائه میشود سیگنالهای پیشبینیکننده گفته میشود. از معروفترین و پرکاربردترین اندیکاتورهای پیشرو میتوان به شاخص مقاومت نسبی یا RSI اشاره کرد.
- اندیکاتورهای تاخیری یا پیرو نوع دیگر اندیکاتورها هستند. محاسبات این اندیکاتورها بر اساس اطلاعات گذشته قیمت صورت میگیرد. این نوع از اندیکاتورها روی نمودار قیمت سوار میشوند و اطلاعاتی مانند میانگین قیمت، واگرایی و قدرت روند را با تاخیر تشخیص میدهند. برخلاف اندیکاتورهای پیشرو، یک اندیکاتور پیرو زمانی به شما سیگنال ارایه میدهد که اتفاقی در نمودار قیمت رخ داده باشد.
قالبهای استفاده از اندیکاتورها در کنار هم
در مورد دستهبندی اندیکاتورها توصیه میشود از اندیکاتورهایی که در یک دستهبندی قر ار دارند استفاده نشود. برای مثال اگر با کمک یک اندیکاتور روند متوجه صعودی شدن بازار شدیم، برای بالا بردن دقت قضاوتمان نباید از اندیکاتور دیگری در دسته روند استفاده کنیم. همچنین حرفهایها تاکید میکنند هرگز از تعداد زیادی اندیکاتور در کنار هم استفاده نکنید. برخی الگوها میان معاملهگران محبوب و پرکاربرد است که اینهاست؛
- اندیکاتور روند+اندیکاتور مومنتوم
- اندیکاتور ترند+اندیکاتور حجم
- اندیکاتور مومنتوم+اندیکاتور نوسان
انواع اندیکاتور
اندیکاتورها انواع مختلفی دارند و در دورههای زمانی مختلفی طراحی شدهاند. از میان آنها برخی جایگاه ویژهای میان معاملهگران باز کردهاند. یکی از پرکاربردترین اندیکاتورها اندیکاتور RSI است. این اندیکاتور در دسته اسیلاتورها قرار میگیرد و نموداری است که بین 0 و 100 نوسان میکند. به طور کلی وقتی این شاخص روی عدد بالای 70 باشد اشباع خرید و وقتی زیر 30 باشد اشباع فروش را نشان میدهد. حرفهایها در استفاده از RSI ریسک آن را در نظر گرفته و بیشتر به عنوان یک تکنیک برای پیدا کردن نقطه خرید یا فروش در کنار دیگر اندیکاتورها از آن بهره میبرند.
دیگر اندیکاتور پرکاربرد و مهم Moving Average است. 2 کاربرد کلی برای این اندیکاتور وجود دارد که مورد اول پیدا کردن سطوح حمایت و مورد دوم گرفتن سیگنال است. باید در نظر داشت که توصیه میشود این ابزارها به شکل داینامینک مورد استفاده قرار گرفته و تفاوتهای سهمها در آن در نظر گرفته شود. در مورد میانگینهای متحرک هر گاه دو میانگین یکدیگر را قطع کنند یا قیمت و میانگینها با یکدیگر برخورد داشته باشند یک سیگنال برای معاملهگر محسوب میشود. همچنین نقش مهمی برای میانگینهای متحرک 100 و 200 روزه به عنوان سطوح مقاومت و حمایت در نظر گرفته میشود.
یکی از کاربردهای اندیکاتورها این است که میتوانند به ما نشان بدهند در چه محدودههایی قیمت بیش از حد خرید یا فروش شده و احتمال خستگی یا برگشت قیمت از این محدودهها وجود دارد. در بازار سهام در مواقع زیادی برگشتهای بزرگ بازار تحت تاثیر کم آوردن قیمت رخ میدهد
اندیکاتور پرکاربرد دیگر اندیکاتور MACD است. این اندیکاتور از میلههای عمودی موسوم به هیستوگرام و از یک خط چین موسوم به خط سیگنال تشکیل شده است. در تنظیمات این اندیکاتور 3 جز وجود دارد که هر کدام میانگین تعداد روز مشخصی از معاملات را نشان میدهد. کاربرد اصلی MACD در الگوهایی است که در آن شکل میگیرد. سرمایهگذاران تلاش میکنند با یافتن و تشخیص این الگوها بتوانند آنچه که در بطن بازار در حال رخ دادن است را متوجه شوند. این الگوها الگوی سروشانه و سقف و کف دوقلو هستند. برای مثال اگر یک معاملهگر در روند صعودی الگوی سر و شانه را در اندیکاتور MACD مشاهده کند به آن به چشم یک علامت خطر نگاه میکند که خریداران زور کافی را برای ادامه دادن روند صعودی ندارند. کاربرد دیگر این اندیکاتور واگراییها است. هر وقت روند قیمت یک چیز را به ما نشان داده اما ابزار تحلیل تکنیکال چیزی کاملا متضاد را نشان بدهد میگوییم شرایط واگرایی رخ داده است. واگرایی علامتی از ضعف روند و در پیش رو بودن تغییر تلقی میشود. معاملهگران سعی میکنند در دورههای صعودی یا نزولی واگراییهایی متضاد را با کمک MACD پیدا کنند.
مزایای استفاده از اندیکاتور در تحلیل تکنیکال
نکته جالب توجه در مورد اندیکاتورها این است که دائم در حال توسعه و به روزرسانی هستند و از طرفی نیز بعضی از آنها به مرور زمان و با تحولات در بازارها دیگر از رونق میافتد. استفاده از ابزار اندیکاتور به معاملهگر کمک میکند که بتواند اول از همه روند حاکم بر بازار را تشخیص بدهند. مزیت دیگر در این است که علاوه بر روند معاملهگر میتواند شدت و ضعف آن را نیز تشخیص بدهد. برای آن دسته از معاملهگران که با دقت بالایی تمام جوانب را میسنجند اندیکاتورها این مزیت را دارند که بتوانند نقطه دقیق خرید یا فروش را پیدا کنند. به طور کلی فهم بازار با کمک اندیکاتورها بسیار ساده تر است.
کاربرد اندیکاتور
یکی از کاربردهای اندیکاتورها این است که میتوانند به ما نشان بدهند در چه محدودههایی قیمت بیش از حد خرید یا فروش شده و احتمال خستگی یا برگشت قیمت از این محدودهها وجود دارد. در بازار سهام در مواقع زیادی اندیکاتور چیست برگشتهای بزرگ بازار تحت تاثیر کم آوردن قیمت رخ میدهد. این اتفاق در خود قیمت دیده نمیشود و یکی از مهمترین انتظارات ما از اندیکاتورها این است که به ما کمک کنند علایم خستگی بازار را ببینیم.
یکی دیگر از کاربردهای اندیکاتورها پیدا کردن نقاطی برای ورود یا خروج از سهم است. مواقعی پیش میآید که ما اطلاعات مختلف سهم چه از نظر بنیادین چه از نظر وضعیت قیمت بررسی کردهایم اما هنوز نمیتوانیم نقطه خرید یا فروش را پیدا کنیم. فعالان بازار سرمایه معاملهگر را در این موقعیت به یک شکارچی تشبیه میکنند که کارهای اولیه آمادهسازی تفنگ و زیر نظرگرفتن سوژه را انجام داده و حالا منتظر آخرین کار است که آن کشیدن ماشه است. برخی اندیکاتورها در یافتن زمان صحیح کشیدن ماشه به ما کمک میکنند.
اندیکاتور (Indicator)
اندیکاتورها (به انگلیسی Indicator)، شاخصهای آماری هستند که برای اندازهگیری شرایط فعلی و همچنین پیشبینی روندهای مالی و اقتصادی به کار گرفته میشوند.
اندیکاتورها را میتوان به دو دسته کلی اندیکاتورهای اقتصادی و اندیکاتورهای تکنیکال تقسیم کرد.
اندیکاتورهای اقتصادی (به انگلیسی Economic indicators)، متریکها و معیارهای آماری هستند که برای اندازهگیری رشد یا کوچک شدن یک اقتصاد به طور کلی یا یک بخش خاص از اقتصاد به کار میروند.
اندیکاتورهای اقتصادی در ایران با عنوان شاخص اقتصادی شناخته میشوند. شاخصهای اقتصادی زیادی توسط منابع مختلف در بخشهای خصوصی و عمومی ایجاد شده است.
در تحلیل بنیادی، اندیکاتورهای اقتصادی که شرایط فعلی یک صنعت یا اقتصاد را میسنجند برای ارائه بینش نسبت به پتانسیل سودآوری آینده شرکتها مورد استفاده قرار میگیرند.
به عبارت دیگر از اندیکاتورهای اقتصادی در تحلیل بنیادی استفاده میشود تا پتانسیل سودآوری یک شرکت در آینده ترسیم شود.
از سمت دیگر، اندیکاتورهای تکنیکال در تحلیل تکنیکال استفاده میشوند تا با بررسی الگوها، تغییرات قیمت و روند آن در نمودار، قیمت احتمالی در آینده پیشبینی شود.
اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال
در زمینه تحلیل تکنیکال، یک اندیکاتور از طریق محاسبات ریاضی که دادههای آن از قیمت و حجم معاملات یک دارایی بدست آمده محاسبه و روی نمودار رسم میشود.
اندیکاتورها توسط نرمافزارهای تحلیل تکنیکال رسم میشوند و اغلب این نرمافزارها طیف گستردهای از اندیکاتورها را دارا هستند.
از جمله اندیکاتورهای پرکاربرد میتوان به MACD و RSI اشاره کرد.
هدف از به کار بردن اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال، یافتن فرصتهای کسب سود است. یک اندیکاتور میتواند با محاسبات خود، نقاطی که احتمال برگشت قیمت یا تغییر روند وجود دارد را مشخص کند.
برای مثال تقاطع دو میانگین متحرک که یکی از آنها بلندمدت و یکی کوتاهمدت است معمولا نشانگر تغییر روند است.
استراتژیهای معاملاتی از اندیکاتورها به شکلی هدفمند برای شناسایی نقاط ورود به معامله و خارج شدن از آن استفاده میکنند.
استراتژی معاملاتی، یک سری قوانین از قبل مشخص شده است که تریدر تحت آنها به معامله میپردازد. اغلب استراتژیها به شکل دقیق، نحوه استفاده از اندیکاتورها را شرح میدهند.
تعداد اندیکاتورها همواره در حال افزایش است، بسیاری از آنها رایگان هستند ولی برخی دیگر توسط افرادی ایجاد شده و به فروش میرسند.
بسیاری از معاملهگران حرفهای که اندیکاتور چیست تجربه بالایی در بازارهای مالی کسب کردهاند، اندیکاتورهای خود را برای شرایط و بازارهای مختلف ایجاد میکنند.
در نرمافزارهای تحلیل تکنیکال، تنظیمات اندیکاتورها را میتوان تغییر داد و بطور مثال بازه زمانی آنرا کم یا زیاد کرد.
کاربرد اندیکاتورها
توجه داشته باشید که یک اندیکاتور به تنهایی، یک استراتژی معاملاتی نیست.
اندیکاتورها برای کمک به معاملهگران جهت شناخت بازار و درک شرایط فعلی ایجاد شدهاند. استفاده از اندیکاتورها بدون دانش کافی نمیتواند کمکی به افزایش سود سرمایهگذاری کند.
اندیکاتورها مثل یک جعبه ابزار هستند، ابتدا شخص باید ترتیب و روش استفاده از آنها را بیاموزد سپس با توجه به آنها تصمیم خرید و فروش بگیرد.
3 استفاده کلی از اندیکاتورها:
1. اطلاع از تغییر روند
اندیکاتورها در زمانهای خاص براساس شرایط شکل گرفته روی آنها، قبل از تغییر روند یا همزمان با چرخش روند، در بازار علائم بازگشت روند را نشان میدهند. از این رو یکی از مهمترین استفادهها از اندیکاتورها برای تعیین هشدارهای مناسب تغییر روند و جهت حرکت قیمت است.
یکی از کاربردهای اندیکاتورها برای پیشبینی قیمت مناسب برای ورود به معاملات است.
از مهمترین کاربردهای اندیکاتورها، تایید گرفتن جهت تشخیص درست روند است. به عبارت دیگر، اندیکاتورها میتوانند کمک کنند که صحت یا اشتباه بودن تحلیل انجام شده مورد بررسی قرار گیرد. این روش استفاده از اندیکاتورها زمانی مورد استفاده قرار میگیرد که تحلیلگر براساس دادههای تکنیکال یا تحلیل بنیادی، جهت و قیمت ورودی مناسب را پیشبینی کرده و از اندیکاتور برای تایید گرفتن استفاده میکند.
انواع اندیکاتورها
اندیکاتورها از لحاظ نوع حرکت و رفتار به دو دسته کلی تقسیم میشوند:
1. Leading Indicators: اندیکاتورهای پیشرو معمولا همراه با نوسانات قیمت، هشدار و پیشبینی را اعلام میکنند. اندیکاتورهای پیشرو اغلب مواقع سیگنالهای بیشتری نسبت به اندیکاتورهای تاخیری (Lagging) ایجاد میکنند و به همین دلیل احتمال خطا در آنها بیشتر است.
2. Lagging Indicators: این نوع از اندیکاتورها با نام اندیکاتورهای دارای تاخیر یا تاخیری در زبان فارسی نام برده میشود. اندیکاتورهای تاخیری با تاخیر پس از حرکت قیمت و جابجایی بازار، هشدار و پیشبینی را ارائه میدهند.
اندیکاتورهای تاخیری با اینکه سیگنالهای کمتری نسبت به اندیکاتورهای پیشرو ایجاد میکنند اما به خاطر اینکه قیمت حرکت اصلی خود را در بازار انجام داده و سپس این اندیکاتورها سیگنال میدهند، معمولا تاخیر آنها باعث از دست رفتن موقعیت مناسب ورود میشود.
اندیکاتورها از نظر نوع نمایش یا مدل محاسبات به 4 دسته تقسیم میشوند:
1. Trend: برای شناسایی روندها کاربرد دارند.
2. اسیلاتور یا نوسانگرنما (به انگلیسی Oscillators) ابزارهایی برای تشخیص روند جاری و محدوده بیش خرید و بیش فروش هستند. اسیلاتورها خود به دو دسته Banded و Centered تقسیم میشوند.
3. Volumes: برای تشخیص حجم معاملات کاربرد دارند.
4. Bill Williams: برای تشخیص جابجایی سطوح قیمتی روند مورد استفاده قرار میگیرند.
این اصطلاح در واژهنامه جامع بورسینس منتشر شده است.
قصد شروع سرمایهگذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاریها انجام دهید:
برای سرمایهگذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه میشود:
اندیکاتور چیست
تا کنون در مجله فرادرس، مقالات و آموزشهای متنوعی را در موضوع «اندیکاتور چیست» منتشر کرده ایم. در ادامه برخی از این مقالات مرتبط با این موضوع لیست شده اند. برای مطالعه هر مقاله، لطفا روی عنوان آن کلیک کنید.
این روزها تب و تاب بورس زیاد است و احتمالاً در بین اطرافیانتان حداقل یک نفر را میشناسید که اندیکاتور چیست اصطلاحاً در بورس باشد. شاید هم…
در آموزشهای پیشین مجله فرادرس، در مطالب جامع «آموزش بورس رایگان | گام به گام برای همه | به زبان ساده» و «بورس چیست —…
با فرادرس
آموزشهای ویدئویی فرادرس
همراه شوید
سازمان علمی و آموزشی «فرادرس» (Faradars) از قدیمیترین وبسایتهای یادگیری آنلاین است که توانسته طی بیش از ده سال فعالیت خود بالغ بر ۱۲۰۰۰ ساعت آموزش ویدیویی در قالب فراتر از ۲۰۰۰ عنوان علمی، مهارتی و کاربردی را منتشر کند و به بزرگترین پلتفرم آموزشی ایران مبدل شود. فرادرس با پایبندی به شعار «دانش در دسترس همه، همیشه و همه جا» با همکاری بیش از ۱۸۰۰ مدرس برجسته در زمینههای علمی گوناگون از جمله آمار و دادهکاوی، هوش مصنوعی، برنامهنویسی، طراحی و گرافیک کامپیوتری، آموزشهای دانشگاهی و تخصصی، آموزش نرمافزارهای گوناگون، دروس رسمی دبیرستان و پیش دانشگاهی، آموزشهای دانشآموزی و نوجوانان، آموزش زبانهای خارجی، مهندسی برق، الکترونیک و رباتیک، مهندسی کنترل، مهندسی مکانیک، مهندسی شیمی، مهندسی صنایع، مهندسی معماری و مهندسی عمران توانسته بستری را فراهم کند تا افراد با شرایط مختلف زمانی، مکانی و جسمانی بتوانند با بهرهگیری از آموزشهای با کیفیت، به روز و مهارتمحور همواره به یادگیری بپردازند. شما هم با پیوستن به جمع بزرگ و بالغ بر ۶۰۰ هزار نفری دانشجویان و دانشآموزان فرادرس و با بهرهگیری از آموزشهای آن، میتوانید تجربهای متفاوت از علم و مهارتآموزی داشته باشید. مشاهده بیشتر
هر گونه بهرهگیری از مطالب مجله فرادرس به معنی پذیرش شرایط استفاده از آن بوده و کپی بخش یا کل هر کدام از مطالب، تنها با کسب مجوز مکتوب امکان پذیر است.
© فرادرس ۱۴۰۱
اندیکاتور (Indicator) چیست؟ آموزش استفاده از اندیکاتور
اندیکاتور چیست و چه کاربردی دارد؟ اندیکاتور یا شاخص یکی از ابزارهای مهم در زمینه تحلیل بازارهای مالی است که بهعنوان نمونه میتوان به بازار کریپتوکارنسی اشاره کرد. اندیکاتور در بازارهایی که از نمودار قیمتی استفاده میکنند کاربرد دارد. اگر چندان با آن آشنا نیستید همراه بایننس فارسی باشید تا کمی به تحلیلهای خود سرعت ببخشید و انواع اندیکاتورها را بشناسید. همچنین اندیکاتورهای مهم نیز معرفی شدهاند که میتوانید از آنها برای تحلیل ارز دیجیتال بهره ببرید.
شاید این سؤال هم ذهن شما را درگیر کرده باشد که اندیکاتورها در چه مواردی الزامی هستند و در چه شرایطی میتوانیم از آنها استفاده نکنیم. استفاده از اندیکاتورها کار چندان سختی نیست، تنها باید تجربه خود را در این زمینه بالا ببرید.
اندیکاتور چیست + انواع اندیکاتور
اندیکاتور چیست + انواع اندیکاتور
اندیکاتور (Indicator) با نامهای دیگری مانند شاخص یا نشانگر نیز دیده میشود. اندیکاتور ابزاری است که با استفاده از روابط ریاضی پیچیده بنا شده است. البته شما مسائل ریاضی را مشاهده نمیکنید؛ درواقع اطلاعاتی مانند کمترین و بیشترین قیمت، آخرین و اولین قیمت و حجم معاملات دادههای ورودی هستند که در نهایت به یک شکل گرافیکی تبدیل شده و روی چارت قرار میگیرد.
بسته به نوع هر اندیکاتور، روی قیمت سهم یا حجم معاملات کاربرد دارند. از شاخصها برای پیشبینی روند قیمت یک ارز دیجیتال یا در سایر بازارهای مالی استفاده میشود. اندیکاتورهای مختلفی در زمینه تحلیل ارز دیجیتال وجود دارد که باتوجه به نیاز و استعداد خود میتوانید هر یک از اندیکاتورها را در راستای تحلیل استفاده کنید.
به طور کلی سرعت تحلیلگر با استفاده از اندیکاتور بیشتر خواهد شد و درک بهتری از بازار دارد. همچنین نباید از دقتی که در اندیکاتورها به کار برده شده، چشمپوشی کرد. اگر قصد دارید اطلاعات بیشتری در مورد اندیکاتور به دست آورید، کافی است که ادامه مقاله را مطالعه کنید.
انواع اندیکاتور، شامل موارد زیر است:
اندیکاتورهای روندی
به طور کلی اندیکاتورهای مختلفی برای تشخیص روند فعلی قیمت وجود دارد، اما صرفاً به کمک اندیکاتور نمیتوان از آن باخبر شد؛ بلکه میتوانید باتجربه و دانشی که در این زمینه پیدا کردهاید، بدون اندیکاتوری، روند قیمت را تشخیص دهید. اندیکاتورهایی مانند متحرک ساده، اندیکاتور مکدی، ایچیموکو از بهترین آنها هستند.
اندیکاتورهای مومنتوم
قیمت یک رمزارز تقریباً همیشه نزولی و صعودی است. اگر میخواهید درک درستی از روند داشته باشید، این نوع از اندیکاتورها مناسب شما خواهد بود. شاخصهایی مانند RSI، استوکاستیک و باند بولینگر و… اشاره کرد. اما همانطور که گفتیم سعی نکنید بهصورت کامل به این اندیکاتورها اطمینان کنید، بلکه از دانش خود نیز استفاده کنید.
اندیکاتورهای حجمی
در بازارهای مالی از جمله بازار کریپتو، حجم معاملات، مقدار کل یک رمزارز است که در یک مدت مشخص تعیین میشود. زمانی این حجم افزایشی خواهد بود که قیمت یک ارز دیجیتال در حال تغییر باشد. اخبار فاندامنتال در نزولی یا صعودی شدن حجم معاملات تأثیرگذار هستند.
اندیکاتور حجم در این موضوع به شما کمک خواهد کرد که البته شاخصهای دیگری مانند Chaikin Money Flow و On Balance Volume گزینههای خوبی برای استفاده هستند.
اندیکاتورهای نوسانی
همانطور که از نام آنها پیداست در مواقعی مورد استفاده قرار میگیرند که قیمت یک ارز دیجیتال بهصورت مدام بالا و پایین میرود و یا وضعیت چندان چالشی ندارد و در یک محدوده مشخص شده نوسان دارد. اینجاست که اندیکاتورهایی مانند اندیکاتور پاکت نامه (Envelope) و Average True Range بهترین شاخصها برای استفاده هستند تا بتوانید در لحظه روی نوسانات کنترل داشته باشید.
موارد استفاده اندیکاتورها چیست؟
اگر تریدر (trader) تازهکار باشید، احتمالاً شناخت زیادی در مورد اندیکاتورها ندارید. بهتر است بدانید اندیکاتورها بر اساس تغییرات قیمت که در گذشته رخ داده است به سه قسمت تقسیم میشود:
- ممکن است در مواقعی دیده باشید که قیمت یک ارز دیجیتال صعودی است و ناگهان چند درصد دچار نزول میشود، در این جا برخی اندیکاتورها کمک میکنند تا از تغییر روند باخبر شوید و درواقع هشداری برای تحلیلگر میباشند.
- اگر نمیدانید چه زمانی باید وارد معامله شوید، اندیکاتورها به شما این قابلیت را میدهند که از زمان و قیمت ورود به معامله باخبر شوید؛ البته فراموش نکنید که همیشه نمیتوان به آنها اطمینان کرد، در برخی شرایط ممکن است پیشبینی اندیکاتور درست از آب در نیاید. راهحل این است که خودتان نیز آن موقعیت را درک کرده و معقولانه عمل کنید.
- زمانی میرسد که شما تحلیل خود را بر اساس تجربه و آمار و ارقام و … انجام میدهید و از اندیکاتور استفاده میکنید تا مهر تأییدی بر پیشبینی شما بزند و مطمئن شوید اندیکاتور چیست که حرکت شما درست و به جا خواهد بود.
اندیکاتورهای مهم را بشناسید!
اندیکاتورهای مهم را بشناسید
اندیکاتورهای زیادی در زمینه تحلیل تکنیکال دارند که در ادامه مقاله در مورد رابطه این دو صحبت خواهید کرد. اما بایننس فارسی 6 اندیکاتور مهم و کاربردی را بهصورت مختصر در این قسمت معرفی میکند تا آشنایی بیشتری با آنها پیدا کنید. برای کسب اطلاعات تکمیلی، مقاله اندیکاتورهای مهم در تحلیل تکنیکال را بخوانید.
به شاخص کانال کالا معروف است و پس از پیشرفت تکنولوژی در این حوزه، به cci تغییر نام پیدا کرد و یکی از اندیکاتورهای مهم در تحلیل تکنیکال شد. این شاخص قیمت فعلی یک ارز دیجیتال یا سهم را نسبت به میانگین قیمت آن در یکزمان مشخص، اندازهگیری کرده که این مقدار بیت 100- تا +100+ نوسان دارد.
افراد تازهوارد از RSI به وفور استفاده میکنند که با بهرهگیری از آن میتوان سیگنالهای خوبی دریافت کرد. شاخص قدرت نسبی نام آن است که RSI مخفف شده آن است. در واقع نام لاتین آن «Relative Strength Index» است. اندازهگیری قدرت و جاذبه تغییراتی که اخیراً رخداده است را بررسی کرده و آن را با عددی بین 0 تا 100 نمایش میدهد. همچنین از آن برای مشخصکردن شرایط اشباع خرید و فروش نیز استفاده میشود.
اندیکاتور مکدی چیست؟ پرسش پر تکراری که در زمینه بازارهای مالی میپرسند. MACD مخفف شده عبارت “Moving Averages Convergence Divergence” است که به معنای میانگین متحرک واگرایی و همگرایی است. کاربرد این اندیکاتور این است که برای تأیید روند در چارتهای قیمت مورد استفاده قرار میگیرد.
شاید نام ابر ایچیموکو را شنیده باشید که در اصل آن یک شاخص در بازارهای مالی است و مجموعه از خطوط است که روی یک نمودار رسم میشود. با استفاده از آن میتوان تحرکات قیمت را در آیندهای نزدیک پیشبینی کرد و عکسالعمل درستی انجام داد. علاوه بر آن تعیین سطوح مقاومت و حمایت نیز از دیگر اندیکاتور چیست کاربردهای آن است.
اندیکاتور استوکاستیک نیز یکی دیگر از مهمترین اندیکاتورها میباشد که تعیین میکند یک روند در چه زمانی خاتمه پیدا خواهد کرد. وجه مشترکی با RSI دارد که توانایی نمایش خرید و فروش بیش از حد را به کاربران دارد. این شاخص شامل دو خط مهم بوده که در اندازه و نمودارهای مجزایی رسم میشوند. کاربرد دیگر آن، تعیین زمان ورود و خروج در معامله در ابتدای هر روند است.
اندیکاتور شاخص میانگین جهتدار یا همان ADX، روند قدرت را با اعدادی بین صفر تا صد نشان میدهد. اگر عددی کمتر از 20 مشاهده کردید، بدانید که روندی ضعیف در مقابلتان است و اگر این عدد بالاتر از 50 باشد، نشاندهنده قدرت خوب روند خواهد بود.
اندیکاتور در ارز دیجیتال چیست؟
در مقاله اندیکاتور چیست؟ به این موضوع اشاره کردیم که اندیکاتورها چطور کار میکنند و چرا از آنها استفاده میکنیم. اندیکاتورها در تحلیل بازار ارزهای دیجیتال نیز کاربرد دارند، چون یکی از بازارهای مالی و سرمایهگذاری است که برای نمایش قیمت آن از نمودار استفاده میشود و به همین دلیل اندیکاتورها در این حوزه نیز اجرایی هستند.
چگونه از اندیکاتور استفاده کنیم؟
چگونه از اندیکاتور استفاده کنیم؟
این پرسش بهصورت کلی است و باید به شکل جزئیتری به آن نگاه کنیم. به دلیل وجود اندیکاتورهای زیاد در تحلیل تکنیکال، باید مشخص کنید که میخواهید از کدام اندیکاتور استفاده کنید، پس قدم اول تعیین اندیکاتور است.
قدوم دوم مربوط به استراتژی معاملاتی شما میشود که یعنی اینکه میخواهید از چه استراتژی استفاده کنید؟ بعد از مشخصشدن نوع استراتژی حالا نوبت آن است که از اندیکاتورهایی استفاده کنید که در همان بخش گنجانده شده است.
قدم سوم به این صورت است که بعد از آنکه متوجه شدید میخواهید دقیقاً چه استراتژی را پیاده کنید، به یک ابزار نیاز دارید. وبسایت تریدینگ ویو نیز یکی از این ابزارها است که با استفاده از قابلیتهای آن میتوانید بهراحتی از اندیکاتورها اندیکاتور چیست و … استفاده کنید.
رابطه تحلیل تکنیکال و اندیکاتور
رابطه تحلیل تکنیکال و اندیکاتور
اگر بخواهیم ساده توضیح دهیم باید گفت که اندیکاتورها در دل تحلیل تکنیکال جا دارند. بهعنوان مثال کشور ایران را در نظر بگیرید. ایران با مجموع کشورها همگی بخشی از کرده زمین هستند. تحلیل تکنیکال مانند کره زمین بوده که اندیکاتور تنها کشوری از آن است و سایر کشورها را موارد دیگری پر میکنند.
هر زمان که از تحلیل تکنیکال استفاده میکنیم، نمیتوان گفت که فقط از اندیکاتور کمک گرفتهایم، بلکه اندیکاتورها تنها بخشی از تحلیل تکنیکال ما هستند.
نتیجهگیری در مورد اندیکاتور
در مورد اندیکاتورهای مهم و ویژگیهای آنها صحبت کردیم و نحوه استفاده از اندیکاتور را نیز قرار دادیم. از این زمان به بعد باید به دنبال اندیکاتورهای مهم و نحوه استفاده از آنها بگردید. یادگیری همه شاخصها کار چندان هوشمندانهای نیست زیرا تعداد آنها کم نیست و نباید تمام زمان خود را برای مسائلی بگذارید که به کارتان نمیآیند.
امیدوارم به پاسخ اندیکاتور در تحلیل تکنیکال چیست؟ رسیده باشید تا دیگر در شناخت این دو اشتباه نکنید. افراد تازهکار باید روی مفاهیم پایه خود، کار کنند تا مرتکب اشتباه نشوند.