دامنه نوسان قیمت چیست؟

دامنه نوسان چه بر سر بورس آورد؟

یکی از مباحث مهمی که همواره مورد گلایه تولیدکنندگان و کارشناسان اقتصادی بوده موضوع قیمت‌گذاری دستوری است.

به گزارش سرویس بورس مشرق، گرچه قیمت‌گذاری دستوری با هدف تعیین قیمت عادلانه برای کالاهای اساسی بنگاه‌های تولیدی به نفع مصرف‌کننده در کوتاه‌مدت، سیاستگذاری شده اما در صورتی که به عنوان سیاستی پایدار مورد استفاده قرار گیرد معایب بسیار زیادی برای اقتصاد به بار خواهد آورد. از این رو در کشورهای توسعه‌یافته دارای بازار آزاد و اقتصاد رقابتی، نظام عرضه و تقاضا بهترین مکانیزم برای کنترل قیمت‌هاست.

قیمت‌گذاری دستوری صرفا محدود به واحدهای تولیدی نمی‌شود و بخش‌های متعددی از اقتصاد درگیر آن هستند. یکی از مصادیق بارز این موضوع در بازار سرمایه، محدود کردن نظام عرضه و تقاضا از طریق اعمال دامنه نوسان قیمت برای خرید و فروش سهام است. سیاست‌گذاران بورسی گمان می‌کنند با اعمال محدویت‌های دامنه نوسان در بازار سهام می‌توانند جلوی خروج نقدینگی از بورس را بگیرند این در حالی است که کارشناسان بازار سرمایه معتقدند محدودیت‌های دامنه نوسان نه تنها جلوی خروج سهامداران را نمی‌گیرد حتی روند عرضه و تقاضا را به چالش می‌کشد. به اعتقاد این دسته از تحلیلگران، چنانچه دامنه نوسان فعلی که در محدوده مثبت و منفی ۵ قرار دارد بازتر شود، شاهد بازاری با درجه نقدشوندگی بالاتر و معاملات شفاف‌تر خواهیم بود. در مورد باز شدن دامنه نوسان طرح‌های بسیاری ارائه شده اما برآوردها نشان می‌دهد افزایش تدریجی دامنه نوسان در بازه زمانی۳ یا ۶ ماهه می‌تواند مشکلات عمده بازار را حل کند.

حذف دامنه نوسان و سرمایه‌گذاری غیرمستقیم

معامله‌گران بورسی می‌گویند با توجه به شرایط حاکم بر بورس، دامنه نوسان باید به سمت زیاد شدن حرکت کند تا در نهایت فرآیند حذف آن کلید بخورد. در همین رابطه فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اجرای قوانین محدودکننده در معاملات بورسی اظهار کرد: برخی ضوابط معاملاتی حاکم بر بازار سرمایه شباهت بسیاری به سیاستگذاری‌های دستوری دارد. چند سال است که فعالان بازار سهام نسبت به این موضوع ابراز نگرانی می‌کنند حتی در مورد بازگشایی نمادها نیز ایراداتی وارد است اما در عمل تغییراتی در دستورالعمل‌های اجرایی ایجاد نمی‌شود این در حالی است که در یک سال اخیر بارها تاکید شده یکی از راهکارهای اساسی برای برون‌رفت از وضعیت فعلی، بازشدن دامنه نوسان است.

وی با بیان این که هدف از اجرای دامنه نوسان، کنترل دستوری بازار سهام است، اظهار کرد: در حال حاضر وضعیت بازار سرمایه به گونه‌ای است که می‌تواند با اجرای برخی قوانین به سمت اتفاقات نیمه دوم سال ۹۹ پیش برود. حذف دامنه نوسان در این مقطع به عنوان اهرمی پیشگیرانه می‌تواند جلوی برخی اتفاقات نامطلوب را بگیرد.

به گفته این کارشناس با حذف دامنه نوسان، معامله‌گران حرفه‌ای و آن دسته سهامدارانی که از صلاحیت انجام معاملات بورسی به صورت مستقیم برخوردارند در بازار می‌مانند و سایر سهامداران نیز به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم تشویق می‌شوند.

آقابزرگی ضمن اشاره به معایب نظام صف‌نشینی در بورس، بیان کرد: حضور سهامداران در صفوف عرضه اولیه، رانت ایجاد می‌کند. درواقع نظام صف‌نشینی در بازار سرمایه همان مابه‌التفاوت رانتی است که از کارخانه تا بازار آزاد به وجود می‌آید.

وی خاطرنشان کرد: در هفته‌های اخیر بازار سرمایه تحت‌تاثیر مباحث مرتبط با مسائل سیاسی و اقتصادی تغییر مسیر داده است. اما غیر از این موضوعات اثرگذار، عرضه‌های اولیه نیز در این مدت آسیب جدی به روند معاملات وارد کرده است. به طوری که بسیاری از سهامداران خرد با عرضه سهام‌شان وارد صفوف خرید عرضه‌های اولیه شده‌اند. این اتفاق بازار را از مدار تعادل خارج کرده و یکی از مهم‌ترین دلایل ریزش‌های اخیر است و مقصر آن نه عرضه اولیه سهام بلکه مدل تعیین قیمت در بازار است.

وی گفت: حذف دامنه نوسان برای سیاستگذار تابو محسوب می‌شود و سایه تصمیمات غیربورسی بر سر بازار سرمایه، نمی‌گذارد قوانین درست در این بازار اجرا شوند. در۸ ماه اخیر بارها در مورد بازشدن دامنه نوسان اظهاراتی شده اما خروجی مثبتی نداشته است. از این رو تا زمانی که بورس زیر سایه سیاستگذاری‌های غیربورسی باشد وضعیت بر همین منوال خواهد گذشت. کنترل دستوری قیمت‌ها و نگاه دستوری به برخی قوانین و مقررات به شکست منجر می‌شود. به هر روی محدودیت‌های اعمال شده نوسانات بازار را افزایش می‌دهد و دردسر سهامداران خرد را بیشتر می‌کند.

حذف تدریجی دامنه نوسان

در حالی که برخی تحلیلگران در بررسی علل افت و خیز بازار سهام، حذف دامنه نوسان به صورت فوری را عامل تعیین‌کننده پویایی بازار سهام می‌دانند، برخی دیگر می‌گویند حذف مرحله‌ای دامنه نوسان در این مقطع از اقدامات موثری است که در صورت به کارگرفته شدن می‌تواند سرعت افت شاخص بورس را کاهش دهد. علیرضا تاجبر درهمین رابطه گفت: برای بازگشت بورس به مدار صعودی باید نکاتی را در نظر گرفت.

بازشدن مرحله‌ای دامنه نوسان در بازه زمانی ۶ ماهه می‌تواند برخی از مشکلات فعلی بازار را حل کند.

وی افزود: حذف دامنه نوسان با شرایط بازار و رفتار سهامداران رابطه مستقیمی دارد. اما برآیند بازار و نحوه معاملات سرمایه‌گذاران خرد نشان می‌دهد در وضعیت فعلی اگر دامنه نوسان به صورت پلکانی حذف شود، شاهد رفتارهای توده‌ای از سوی سرمایه‌گذاران نباشیم.

بررسی روند معاملات سهامداران در بازار پایه (زمانی که دامنه نوسان باز بود) و بازگشایی برخی نمادها حاکی از عدم‌بلوغ در رفتار سرمایه‌گذاران خرد است؛ حتی در روز بازگشایی نماد «پالایشگاه بندرعباس» که دامنه نوسان باز بود نیز مشاهده کردیم سرمایه‌گذاران، برای خرید سهام این شرکت با قیمت‌های غیرمنطقی رقابت می‌کردند. اینگونه رفتارها از عدم‌بلوغ رفتاری سهامداران خبر می‌دهد. با این حال سیاستگذار باید به فکر بالابردن دامنه نوسان به صورت تدریجی باشد. به طوری که هر ۶ ماه ۲ درصد به آن اضافه شود. به گفته تاجبر، بازار سرمایه ایران بازار کم‌عمقی است برخی از این وضعیت می‌توانند سوءاستفاده کنند. شرط برداشته شدن دامنه نوسان افزایش عمق بازار است. وی با بیان این که همه سرمایه‌گذاران حق ورود به بازار سهام برای سرمایه‌گذاری را دارند نیز خاطرنشان کرد: همان‌طور که در همه بازارهای سرمایه‌گذاری ازجمله دلار، طلا، مسکن و خودرو سرمایه‌گذاران می‌توانند وارد شوند، در بورس نیز سرمایه‌گذاران باید بتوانند بدون محدودیت وارد این بازار شوند. گرچه کارشناسان همچنان بر سرمایه‌گذاری غیرمستقیم از طریق نهادهای مالی تاکید می‌کنند اما نباید مانعی برای حق مدنی سرمایه‌گذاران وجود داشته باشد.

نقدشوندگی و شفافیت با حذف دامنه نوسان

«امروزه قیمت‌گذاری دستوری یکی از معضلات اساسی اقتصادی محسوب می‌شود که باید برای حل این مساله با بهره‌گیری از نظر کارشناسان و نیز الگو قرار دادن اقتصادهای کشورهای دیگر راه‌حل اساسی و بلندمدت برای آن پیدا کرد. همانگونه که بارها ذکر شده قیمت‌گذاری دستوری صرفا محدود به واحدهای تولیدی نمی‌شود و بخش‌های متعددی از اقتصاد درگیر آن هستند. یکی از مصادیق بارز این موضوع در بازار سهام، مدل قیمت‌گذاری سهام مانند عرضه‌های اولیه یا محدود کردن نظام عرضه و تقاضا از طریق اعمال دامنه نوسان قیمت برای خرید و فروش سهام است.» حسن برادران دامنه نوسان قیمت چیست؟ هاشمی با بیان این مطلب اظهار کرد: در واقع دامنه نوسان محدود در بازار سهام به منظور جلوگیری از دستکاری قیمت و همچنین حفظ سرمایه سهامداران خرد اتخاذ شده اما در عمل مشکلات بسیاری برای بازار سهام و بورس‌بازان ایجاد کرده است. در همین راستا می‌توان از معایب این قانون جنجالی به کاهش نقدشوندگی که از اصول بسیار مهم بازار سرمایه است، عدم‌کشف قیمت واقعی در بازه زمانی کوتاه‌مدت، جولان نوسان‌گیران و عدم‌تمایل به سرمایه‌گذاری بلندمدت اشاره کرد.

به گفته این کارشناس بازار سرمایه، دامنه نوسان هر چه محدودتر باشد، معایب گفته شده بیشتر نمایان می‌شود.

وی افزود: برای درک این موضوع باید یادآوری کنم در ماه‌های قبل که دامنه نوسان به ۲ درصد مثبت و منفی محدود شد، بازار سهام وارد رکود عمیقی شد و بسیاری از سهام در صف‌های فروش قفل شدند.

برادران هاشمی با بیان اینکه چنانچه دامنه نوسان فعلی که در محدوده مثبت و منفی ۵ قرار دارد بازتر شود، شاهد بازاری با درجه نقدشوندگی بالاتر و معاملات شفاف‌تر خواهیم بود، خاطرنشان کرد: البته بدیهی است بیشتر شدن دامنه نوسان باید حساب شده و تدریجی انجام شود. به طوری که به نظر می‌رسد با توجه به مختصات بازار سرمایه ایران دامنه نوسان ۱۰ درصدی می‌تواند گزینه مناسبی باشد.

این کارشناس در پایان به شباهت‌های کنترل دستوری قیمت و اعمال محدودیت‌های دامنه نوسان در بازار سهام پرداخت و گفت: در اقتصاد ایران سال‌هاست که شاهد اعمال سیاست قیمت‌گذاری دستوری نه تنها در فرآیند کشف قیمت سهام بلکه در بیشتر صنایع و حتی واحدهای خدماتی نیز هستیم که از نظر کارشناسان، یکی از دلایلی است که سرمایه را به جای تولید به سمت سفته‌بازی و دلالی سوق می‌دهد. به‌طوری که به‌طور متناوب صنایع مختلف با چالش مواجه می‌شوند.

وی اظهار کرد: قیمت‌گذاری دستوری مشکلات بسیاری را برای صنایع مختلف به وجود آورده است. از صنعت خودرو گرفته که قیمت دستوری موجب شده علاوه بر کاهش کیفیت، اختلاف قیمت کارخانه با بازار آزاد به جیب واسطه‌ها واریز شود و خودروسازان با زیان‌های سنگین مواجه شوند. این وضعیت در مورد صنایعی همچون فولاد و سیمان، مرغ، شیر و کالاهای دیگر نیز تکرار شده است از این رو هر چند وقت یکبار با کمبود یکی از محصولات قیمت‌گذاری شده توسط دولت روبه‌رو می‌شویم.

در قیمت‌گذاری دستوری معمولا هزینه‌های اولیه همراه با رشد قیمت و تورم افزایش می‌یابد در صورتی که قیمت نهایی محصولات ثابت می‌ماند یا کمتر از نرخ تورم و با تاخیر افزایش می‌یابد؛ این موضوع موجب می‌شود بهای کالای تولید شده از قیمت فروش اعلام شده آن بیشتر شود و در واقع حاشیه سود کم یا منفی می‌شود به همین دلیل با کمبود کالا در بازار مواجه می‌شویم. این پروسه برای صنایع بورسی نیز دردسرساز است و هرازگاهی بازار سهام را به چالش می‌کشد.

همه معایب دامنه نوسان سهام

دامنه نوسان قیمت سهام نوعی متوقف‌کننده خودکار است که غالبا در بازارهای درحال توسعه یا به‌عبارتی نوظهور استفاده می‌شود و دلایل اصلی به‌کارگیری آن جلوگیری از نوسانات شدید قیمتی، جلوگیری از دستکاری قیمت، ممانعت از بروز بحران‌های مالی و حفظ ثبات بازار عنوان شده است. به‌طور کلی محققان همواره بر سر اعمال محدودیت دامنه نوسان، کارآیی و میزان بهینه آن با یکدیگر اختلاف‌نظر داشته‌اند. طرفداران استفاده از دامنه نوسان، معتقدند اگرچه اعمال این محدودیت موجب به تاخیر افتادن کشف قیمت می‌شود، اما از نوسانات شدید و بیش‌واکنشی جلوگیری می‌کند همچنین به این امر استناد می‌کنند که در بسیاری از بازارهای مالی دنیا دامنه تغییرات روزانه قیمت وجود دارد و مقدار آن از ۵ تا ۵۰ درصد متفاوت است. در مقابل بر اساس جمع‌بندی مطالعاتی که در زمینه شناسایی اثرات تعیین دامنه نوسان قیمتی در بازارهای مختلف دنیا صورت گرفته است، مخالفان استفاده از مکانیزم متوقف‌کننده خودکار (دامنه نوسان) معتقدند استفاده از محدوده قیمت، اثرات نامطلوبی بر بازار سهام دارد که از جمله آنها می‌توان به چهار اثر مهم زیر اشاره کرد:

- انتقال نوسان به روزهای آتی

- تاخیر در کشف قیمت و ارزش ذاتی

- مداخله و دستکاری در معامله

- ایجاد اثر کهربایی یا ربایشی

در میان دلایل فوق شاید برجسته‌ترین موارد، دو دلیل اثر کهربایی و دستکاری در قیمت باشد. اثر کهربایی (Magnet Effect) این است که قیمت با نزدیک‌تر شدن به عدد سقف یا کف مجاز دامنه نوسان، با سرعت بیشتری به آن نزدیک شده و به‌عبارتی باعث ایجاد صف خرید یا فروش حتی برای چند لحظه می‌شود.

کاهش نقدشوندگی به‌عنوان یک ریسک جدی برای تمام بورس‌های اوراق بهادار شناخته می‌شود. در واقع، مزیت اصلی بازارهای سهام در همین قدرت نقدشوندگی بالاست. بنابراین اعمال محدودیت و اتخاذ سیاستی که کاهش معنادار نقدشوندگی را به‌دنبال داشته باشد، طبعا موجی از بی‌اعتمادی را میان عموم سرمایه‌گذاران به‌دنبال خواهد داشت. در این میان دامنه نوسان قیمت سهام که محدودیتی مختص بورس تهران است، ضمن آنکه به کاهش نقدشوندگی سهام و در نهایت بازار می‌انجامد، سبب افزایش هیجانات مثبت و منفی، تشکیل صفوف خرید و فروش و فرسایشی شدن اصلاح در بازار می‌شود. با حذف دامنه نوسان که لازمه رسیدن به یک بازار کارآست شاهد افزایش گردش معاملاتی بازار، کاهش هیجان در مسیر دامنه نوسان قیمت چیست؟ صعود یا نزول، جلوگیری از علامت‌دهی به بازار و دستکاری قیمت‌ها و افزایش نقدشوندگی خواهیم بود که به همراه خود شفافیت، معاملات بیشتر و افزایش مشتری را به همراه خواهد داشت. در این مسیر اما شاهد مقاومت مقام ناظر برای حذف این محدودیت خودساخته بدون توجه به عواقب آن هستیم.

حجم مبنا چیست؟

به گزارش بیدار بورس، حجم مبنا برای ۲۰ نماد معاملاتی دارای بازارگردان در بازارهای اول و دوم فرابورس ایران از روز سه‌شنبه (۱۲ بهمن ماه) اعمال نخواهد شد که این مهم ابلاغیه‌ جسورانه‌ای بود که در روزهای گذشته توسط مدیران فرابورس گرفته شد و میتواند در بهبود روند بازار تاثیرگذار باشد.

۲۰ سهمی که حجم مبنای آنها حذف میشود

اتکای - تاپکیش - توسن – ثتران – حآسا – حآفرین – دسانکو – زنگان – سمگا - شبصیر - شکام – فرابورس – فروی – فزرین – کتوکا – کلر- گدنا – مادیرا- مدیریت - نطرین

حجم مبنا چیست؟

حجم مبنـا، حداقل تعداد سهام یک شرکت است که باید در طول روز، معامله شود تا قیمت آن سهم، بتوانـد براساس سقف دامنه نوسان، افزایش یا کاهش یابد. درصورتی که تعداد سهام معامله شده یک شرکت در طول روز، کمتر از حجم مبنا باشد، به همان نسبت درصد نوسان قیمت آن سهم نیز کاهش خواهد یافت.

نحوه محاسبه حجم مبنای سهام یک شرکت

در فاصله سال های ۱۳۸۲ تا ۱۳۹۳، حجم مبنای سهام یک شرکت عددی ثابت بود و هر نماد بورسی بسته به اندازه خود و تعداد سهامی که به بازار وارد می کرد، از این نرخ ثابت حجم مبنا تاثیر می‌پذیرفت. اما از سال ۱۳۹۳ به بعد، فرمول محاسبه حجم مبنای سهام یک شرکت دستخوش تغییراتی شد. شکل محاسبه حجم مبنا به این ترتیب است در یک سال حداقل ۲۰ درصد تعداد سهام شرکت معامله شود. اگر در نظر بگیریم یک سال دارای ۲۵۰ روز کاری است بنابراین برای محاسبه حجم مبنا یک روز کافی است ۲۰ درصد تعداد سهام شرکت را بر ۲۵۰ روز کاری تقسیم کنیم که در این صورت حجم مبنا برابر ۰.۰۰۰۸ (هشت ده هزارم) کل سهم شرکت میشود. البته قابل ذکر است محاسبه و عدد یاد شده تنها برای محاسبه حجم مبنا بازار بورس است. حجم مبنا برای فرابورس ۰.۰۰۰۴ (چهار در ده هزارم) برابر تعداد سهام شرکت است. در سال ۱۳۹۸ سازمان بورس اوراق بهادارو شورای عالی بورس حجم مبنای کلیه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران براساس فرمول قبلی (ماده واحده مصوب ۲۸ / ۱۱ / ۱۳۹۸ هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار) چهار در ده هزار سهام شرکت اعلام کرد وبراین اساس حجم مبنای شرکت های بورس از ۰.۰۰۰۸ به ۰.۰۰۰۴ تغییر یافت.

همچنین شروط زیر برای کلیه شرکتهای بورسی و فرابورسی تعیین شد:

· حداقل ارزش مبنا برای تمامی شرکت‌ها در بازار بورس بازار اول و دوم فرابورس برابر با ۵۰ میلیارد ریال

· حداقل ارزش مبنا در بازار پایه زرد برابر با ۲۰میلیارد ریال

· حداقل ارزش مبنا در بازار پایه نارنجی برابر با ۱۰میلیارد ریال

· حداقل ارزش مبنا در بازار پایه قرمز برابر با ۵میلیارد ریال

· حداکثر ارزش مبنا برای شرکت‌های با سرمایه ۲۰ هزار میلیارد ریال و بالاتر، ۱۲۰ میلیارد ریال

· برای شرکت‌های با سرمایه کمتر از ۲۰ هزار میلیارد ریال، ۱۰۰ میلیارد ریال

حجم مبنا در فرابورس ایران :

بازارهای اول و دوم

حداقل ارزش مبنا

حداکثر ارزش مبنا

شرکت با سرمایه بیش از از ۲۰میلیارد ریال و بالاتر، معادل ۱۲۰میلیارد

حجم مبنا برابر ۱۲۰میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی آخرین روز معاملاتتی هفته

شرکت با سرمایه کمتر از ۲۰میلیارد ریال، معادل ۱۰۰میلیارد ریال

حجم مبنا برابر ۰.۰۰۰۴ ضربدر تعداد سهام

قیمت پایانی چیست؟

قیمت پایانی به طور ساده عبارت است از قیمتی که براساس میانگین وزنی معاملات هر نماد در یک روز به دست می‌آید؛ اما آنچه که قیمت پایانی در بورس تهران را از نمادهای مورد معامله در فرابورس جدا می‌کند میزان حجم مبنا تعیین شده از سوی هر یک از این بازارها است.

درحالی که بورس تهران حجم مبنا نمادها را بر اساس قوانین داخلی محاسبه می‌کند، مطابق با دستورالعمل‌های به کار گرفته شده در فرابورس، حجم مبنا برای تمامی نمادهای این بازار «عدد یک» در نظر گرفته شده است؛ بنابراین قیمت پایانی در هر یک از نمادهای فرابورسی برابر با میانگین موزون تمامی معاملات انجام شده در روز خواهد بود. این در حالی است که نمادهای بورسی باید برای به دست آمدن قیمت پایانی هر روز عدد حاصل از میانگین وزنی را متناسب با حجم مبنا تعیین شده برای آن نماد تعدیل کنند.

معایب حجم مبنا

نکته قابل‌توجه این است که در مواقعی مانند تشکیل صف خریدوفروش، باعث بلوکه شدن مقدار زیادی از پول میشود و نوسان قیمت در هر دو روند نزولی و صعودی کند می‌شود. هنگامی‌که میزان حجم معاملات بسیار پایین می‌آید، سرمایه‌گذاران در بورس در این شرایط می‌گویند سهم خشک یا فریز شده است و نوسان نمی‌کند. در این شرایط سازمان بورس در یک محدوده زمانی معین همانند یک روز نماد سهام را بدون هیچ‌گونه حجم مبنا و دامنه نوسان باز می‌کند تا معاملات انجام گیرد و قیمت موردنظر خریداران و فروشندگان از طریق عرضه و تقاضا مشخص گردد.

کارکرد قانون جدید حجم مبنا در بورس

کارکرد تغییر قانون حجم مبنا، به نوعی هم اسکیل کردن روند رشد با وضعیت ورود نقدینگی در بازار است. در بازار فرابورس، انتظار می رود این قانون از سرعت رشد بازار کم کند، اما این موضوع تاثیر خود را بیشتر در سهام شرکت های کوچک تری نشان خواهد داد؛ که پیش از این و در عدم وجود حجم مبنا با دستکاری قیمت ها، پروژه شدن و با حجم کوچکی از پول رشد میکردند. گرچه حجم معاملات اکثر این شرکتها بیش از دو برابر فرمول اتخاذ شده در روز میباشد و باتوجه به درنظرگرفتن قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی هفته برای محاسبه حجم مبناء هرچه قیمت بالاتر برود نیاز به حجم مبنای کمتری خواهد بود و این موضوع قیمت ها را به سمت بالاتر سوق می دهد.

تاثیر حجم مبنا در روزهای نزولی بازار

بنظر می رسد این قانون کمک کند، نزولی شدن متداوم و قفل شدن در صف فروش نداشته و در صف فروش نیز حجم متناسبی دست به دست دامنه نوسان قیمت چیست؟ شود که با ورود سهامدار جدید از شدت نزول کاسته خواهد شد. درصورت عدم معامله قیمت پایانی ترمز نزول قیمت را خواهد کشید و این مسئله در روزهای منفی به کمک بازار خواهد آمد. در مجموع با توجه به ورود حجم بالایی از نقدینگی، انتظار می رود چهارچوب های قانونی نیز به مراتب حرفه ای تر و تکمیل شوند، این قانون کمک می کند قیمتها مبتنی بر حجم های واقعی تر مشخص شده و اثر قیمت سازی در بازار کمرنگ تر شود. در انتها، توضیح ساده این مفهوم چنین است که اگر حجم مبنا برابر با حجم معاملات یک روز یک نماد باشد، قیمت پایانی معاملات آن روز برابر با میانگین وزنی تمامی معاملات در روز یاد شده خواهد بود. اما اگر میزان معاملات انجام شده در یک روز تنها درصدی از حجم مبنا باشد دیگر نمی‌توانیم قیمت پایانی را تنها با گرفتن میانگین وزنی از همه معاملات آن روز به دست بیاوریم.

حجم مبنای کم خوب است یا بد؟

سهمی که حجم مبنای بزرگ‌تر داشته باشد، سخت‌تر دچار نوسان می‌شود. در این سهم باید تعداد بیشتری سهم معامله شود تا قیمت پایانی بالا برود. این ماجرا به تنهایی نه خوب است و نه بد. یک سهم با حجم مبنای بزرگ می‌خرید، برای سهم صف خرید تشکیل شده، اما چون سهم خیلی خوب است، کسی حاضر نیست آن را بفروشد. به همین دلیل حجم مبنا پرنمی‌شود وقیمت بالا نمی‌رود.
فردا، در دامنه نوسان قیمت چیست؟ پیش بازار، این قیمت به عنوان صفر بازار در نظر گرفته می‌شود. اما همین اتفاق، یک خوبی بزرگ هم دارد. اگر حجم مبنای سهم کوچک بود (مثلا یک سهم) هر کس می‌توانست با پول کم، سهم را مثبت و منفی کند و در روند معاملات اختلال به‌ وجود بیاورد.
در این صورت شما فکر می‌کردید سهم مثبت است، خرید خود را انجام می‌دادید، اما اندکی بعد با صف فروش مواجه می‌شدید.

حجم مبنا، مامنی برای نوسان‌گیران

نوسانگیرها و معامله‌گران روزانه، معمولا به حجم مبناهای کوچک علاقه دارند. چرا که می‌توانند روی این نمادها نوسان‌های بیشتری پیدا کرده و سود بالاتری بگیرند. یکی دیگر از خوبی‌های این قانون این است که تنها با درخواست خرید یا درخواست فروش دامنه نوسان قیمت چیست؟ قیمت جابجا نمی‌شود.
یعنی این طور نیست که تنها با صف تقاضا، و بدون عرضه، قیمت سهم بالا برود. برای تغییر قیمت حتما باید معامله صورت بگیرد.

حجم مبنای ۱ به چه معنا است؟

برای برخی سهم‌ها ممکن است ببینید که این حجم برابر یک در نظر گرفته شده است.
برای مثال برای حق تقدم‌ها، حجم مبنا برابربا۱ فرض می‌شود. معنی این عدد این است که هر تغییری در قیمت آخرین معامله، دقیقا باعث تغییر در قیمت پایانی در همین عدد خواهد شد. تا پیش از دستورالعمل جدید، شرکت‌هایی که در فرابورس فعالیت می‌کردند، حجم مبنایی معادل ۱ (یک) داشتند. یعنی کافی بود تا یک سهم در نماد مورد نظر معامله شود تا افزایش یا کاهش قیمت در سهم اعمال شود. به دلیل آن که تا کنون حجم مبنا در بازارهای پایه و فرابورس در نظر گرفته نمی‌شد، کوچک بودن بسیاری از سهام این بازارها باعث سودجویی برخی از معامله‌گران می‌شد. حال پیش بینی میشود با دستورالعمل جدید، فعالیتهای سفته‌بازی در این نمادها کاهش یابد.

چرا قیمت سهم در صف خرید ۵+ نمی‌شود؟

یک روز می‌بینید برای سهم شما صف خرید تشکیل شده و تمام روز صف خود را حفظ می‌کند. اما قیمت پایانی آن ۲.۵+ می‌شود. دلیل این ماجرا چیست؟

فرض کنید حجم مبنای سهم یک میلیون برگه باشد. اگر فقط ۵۰۰ هزار برگه سهم معامله شود، نصف حجم مبنا پرشدهاست. پس فقط نصف۵ درصد یعنی ۲.۵ درصد به قیمت پایانی اضافه می‌شود. مثلا اگر سهم ۱۰۰۰ تومان باشد، قیمت آن به ۱۰۲۵ تومان می‌رسد. روز بعد این قیمت (۱۰۲۵ تومان) صفر تابلو خواهد بود. اگر فقط ۱۰۰ هزار سهم معامله شود، قیمت پایانی در این سهم به‌خصوص ۰.۵ درصد بالا می‌رود و قیمت پایانی به ۱۰۰۵ تومان می‌رسد. چرا این اتفاق می‌افتد؟ چون دیگران هم مثل شما باور دارند که سهم خوب است و کسی حاضر نمی‌شود آن را بفروشد.

اختصاصی « دنیای بورس » | افزایش دامنه نوسان تایید میشود یا تکذیب؟

اگر چه بورس تهران در خصوص در دستور کار قرارگرفتن بازار برتر شفاف سازی کرد اما حالا پاسخی دو پهلو در خصوص دامنه نوسان 10 درصدی به این موضوع داده شده است.

دنیای بورس | در حالی که امروز در بین اهالی بازار سرمایه دستور کار قرار گرفتن بازار برتر (با دامنه نوسان 10 درصدی) در بورس تهران به گوش می رسید، محمدرضا شاه نظری مدیر نظارت بر بازار بورس اوراق بهادار تهران در گفت‌وگویی اختصاصی با «دنیای بورس» عنوان کرد: دستورکار قرار گرفتن بازار برتر (دامنه نوسان 10 درصدی) تا این لحظه قطعی نشده است و به طور کلی این موضوع نه تایید می شود و نه تکذیب.
اکنون نیز راه اندازی بازار برتر در مرحله کارشناسی قرار دارد و چنین موضوعی مطرح نیست اما در صورت تایید زمان اجرای آن نیز متعاقبا اعلام خواهد شد.

پیش‌تر امروز در بازار شایعاتی از افزایش دامنه نوسان شنیده می‌شد. طبق اطلاع از منابع موثق موضوع تکذیب شده و صحت نداشته است. همان موقع «دنیای بورس» از منابع مطلع کسب اطلاع کرده بود که البته بازار برتر از گذشته در برنامه سازمان بورس و اوراق بهادار بوده اما فعلا قصدی برای تغییر دامنه نوسان وجود ندارد.

دامنه نوسان چیست | عوامل موثر بر آن کدامند

تعریف مرسوم دامنه نوسان قیمت در بازار سهام (بورس و فرابورس) بر اساس آیین‌نامه بازار معاملات اوراق تهران عبارت است از پایین ‌ترین تا بالا ترین قیمتی است که در آن دامنه طی یک یا چند جلسه معاملات بورس ،قیمت میتواند بالا و پایین ‌شود.

این عامل یا همان دامنه نوسان شاخصه‌ای است که از ابتدای شروع فعالیت‌های بازارهای مالی و معاملاتی سهام در تمامی دنیا مورد توجه قرار گرفت و اعمال شد. این عامل برای کنترل نوسانات شاخص بازارهای مالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بازارهای سرمایه به دلیل جلوگیری به هم ریختگی و به نوعی تداخل در عرضه و تقاضا قوانین و مقرراتی وجود دارد که تمامی آن‌ها کمک می‌کند بازارهای مالی از افسار گسیختگی و هرج و مرج به دور باشند. بر همین اساس سیاست گذار مدعی است دامنه مجاز نوسان و همینطور استاپ لاس‌ها یا توقف معاملات و دیگر ابزارهایی که در اختیار شما است سبب می‌شود معامله کردن در این بازارها بیش از پیش ساده و سهل باشند.

موضوعی که درباره بازار سرمایه می‌تواند بسیار حائز اهمیت و قابل‌تأمل باشد این است که در بعضی از روزهای خاص و تعیین شده این بازار از قوانینی که درباره نوسانات قیمت گفته شد پیروی نمی‌کند.

• بازگشایی سهم‌ها بعد از برقراری جلسه فوق‌العاده برای کاهش یا افزایش سرمایه
• در صورت ۲۰ درصد افزایش سهم در زمان بازگشایی بعد از اعلام افزایش و یا کاهش سود سهم
• در روز بعد از مجمع عمومی برای تقسیم سودها

نکته:‌ بد نیست این نکته را در نظر داشته باشید که شرکت‌هایی که مدتی است نمادهای آنها متوقف‌ شده است پس از بازگشایی نماد شامل دامنه نوسان نمی‌شوند. ممکن است برای شما سؤال پیش بیاید که علت آن چیست که باید گفت به دلیل آنکه اطلاعات مهمی که نماد شرکت به خاطر آن متوقف‌ شده است امکان دارد تأثیری بیشتر از دامنه نوسان از پیش مشخص شده بر قیمت سهام داشته باشد. که اگر چنین حالتی اتفاق بیافتد طبیعی است که بر اساس حراج باید اجازه داده شود تا اطلاعات تأثیر واقعی خود را بر مقدار عرضه و تقاضا و در انتها قیمت سهم‌ها بگذارد.

می‌توان گفت در روزهایی که در بالا به آنها اشاره کردیم سهم ها خرید و فروش می‌شوند اما بدون نوسان قیمت. باید توجه داشت که دامنه نوسان بازار پایه در سه تابلوی مختلف که با رنگ‎‌های زرد و نارنجی و قرمز مشخص شده اند معامله می‌شوند که به ترتیب دامنه نوسانات در آنها با توجه به رنگ‌هایشان متفاوت است. نکته‌ای که وجود دارد این است که در صورت وجود تقاضا برای خرید یا فروش در سهم‌های بازار پایه به مدت سه روز پشت سر هم درصدها روی تابلوی قیمت سهام اندکی متفاوت خواهد بود.

زمانی که یک شرکت افزایش سرمایه می‌دهد به همان اندازه میزان سهام آنها نیز افزایش پیدا می کند. زمانی که تعداد سهام‌ها افزایش پیدا می‌کنند در حالت عادی و بر اساس روال عادی این حالت ایجاد می‌شود که مالکیت کسانی که قبل از افزایش سرمایه نسبت به خرید سهام شرکت مورد نظر اقدام کرده بودند به همان نسبتی که سهام اضافه شده است، مالکیت آنها کم می‌شود.

از همین رو براساس قوانینی که در کتاب تجارت نوشته شده است بعد از افزایش سرمایه برای کسانی که از قبل سهام دار بوده‌اند این حق محفوظ است که قبل از آنکه بتوانند از افزایش سهام جدید سهمی داشته باشند آنها می‌توانند آنها را خریداری نمایند. به این نوع سهام سهام حق تقدم نیز گفته می‌شود.

به هر میزان که برای سهام عادی دامنه نوسان در نظر گرفته شده است برای سهام حق تقدم این میزان دامنه نوسان قیمت چیست؟ می‌بایست ضربدر دو شود به عبارتی خرید و فروش نماد سهام حق تقدم دو برابر سهام عادی در نظر گرفته می‌شود. به عبارتی نماد سهام حق تقدم در زمانی که بازار معاملاتی یعنی بورس در حال فعالیت است این امکان و توانایی را دارد تا به اندازه + ده درصد و – ده در صد نسبت به قیمت‌هایی که در روز گذشته بسته شده است تغییر کند.

این بدان معنی است که اگر قیمت شرکت الف در روز قبل با عدد ۱۰۰۰ ریال برای هر سهم بسته شده است در روز بعدی می‌تواند به اندازه‌ی ۱۰۰ ریال افزایش برای هر سهم و ۱۰۰ ریال کاهش برای هر سهم را به ثبت برساند. در نتیجه کسانی که اقدام به خرید و فروش سهام حق تقدم می‌کنند باید با مدیریت ریسک آشنایی کامل داشته باشند تا بتوانند با آگاهی کامل نسبت به خرید و فروش آن اقدام کنند تا مبادا سرمایه آن‌ها از بین برود.

دامنه نوسان بورس سایر کشورها

دامنه نوسان در بورس یکی از ابزارهایی است که از آن برای جلوگیری رفتارهای هیجانی سهامداران برای خرید یا فروش سهامی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به این صورت که ممکن است در اثر شنیدن اخبار یا اتفاقی عده‌ای از سهامداران سهام شرکت خاصی را خرید و فروش ‌کنند در نتیجه امکان دارد این سیگنال ها سبب افزایش یا کاهش جهشی در قیمت‌ها شود که از همین رو سبب می‌‌شود تا بازار با نوسانات زیادی رو به رو باشد که بسیاری از آنها هیجانی است.

بورس توکیو دامنه نوسان بسیار زیادی دارد و این دامنه از ۱۰ تا ۶۰ درصد متغیر است که می‌توان آن را یکی از بازارهایی در نظر گرفت که این دامنه را تا حد بسیار زیادی باز در نظر گرفته اند ،سایر کشورهای شرق آسیا که سهامداران در بازارهای مالی عملکرد آزدانه تری برخوردار هستند مانند مالزی و فیلیپین نیز از چنین درصدهایی برخورد هستند مانند بورس کوالالامپور نیز از دامنه نوسان ۳۰ درصدی در معاملات خود استفاده می‌کند.

در بازارهای مالی اروپا این عدد تا حدی به تعادل می رسد و از ۵ درصد تا ۲۰ درصد متغیر است، به طور مثال در کشور فرانسه که از اقتصاد قوی برخوردار است، شما با دامنه نوسان ۱۰ تا ۲۰ درصدی رو به رو خواهید بود که این میزان در کشور مانند فنلاند به عدد ۱۵ درصد می‌رسد.

اما اگر می‌خواهید هیچ عامل خارجی و ابزاری نتواند جلوی صعود یا سقوط یک شبه‌ی شما را بگیرد بهتر است سری به نیویورک بزنید زیرا دامنه نوسان بورس نیویورک صفر است و به عبارتی هیچ ابزاری نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد و شما دامنه نوسان نامحدود را تجربه می‌کنید. چنین حالتی را نیز در یونان و همینطور برزیل نیز می‌توانید داشته باشید. در بازار سهام ایران (بورس تهران و فرابورس ایران) نیز حداقل و حداکثر میزان نوسان نیز در سهام عادی ۱ تا پنج درصد است.

دامنه نوسان (قیمت مجاز هر سهم) در بورس چگونه تغییر می کند؟

دامنه نوسان (قیمت مجاز هر سهم) در بورس چگونه تغییر می کند؟

دامنه نوسان (قیمت مجاز) در بورس تهران، در واقع به حداکثر افزايش يا کاهش قيمت سهام شرکت در يک روز گفته می شود و سهامداران خارج از این محدوده نمی توانند سهام خود را خرید و فروش نمایند.

دامنه نوسان (قیمت مجاز) سهام در بورس بر اساس قیمت پایانی هر سهم در روز گذشته تغییر می کند.

دامنه نوسان سهام در روز چند درصد است؟

به منظور افزایش نقد شوندگی بازار و بر اساس تقاضای بورس اوراق بهادار تهران و مصوبه هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، از روز شنبه مورخ 02 /03 دامنه نوسان قیمت چیست؟ /1394 دامنه مجاز نوسان روزانه قیمت سهام، اوراق بدهی و اوراق مشتقه پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران از 4± به 5± درصد و برای حق تقدم سهام دو برابر دامنه مجاز نوسان روزانه قیمت سهام معادل 10± درصد تغییر کرد.

در ادامه تغییرات قیمت مجاز شرکت هایی که در بازار بورس قرار دارند نیز از 4 درصد به 5 درصد تغییر کرد.

همچنین در بازار پایه فرابورس که به سه بازار زرد، نارنجی و قرمز تغییر کرده است دامنه نوسان به ترتیب 3، 2 و یک درصد نسبت به قیمت پایانی روز قبل هر سهام، تعیین شده است.

در برخی مواقع ممکن است یک نماد چندین روز به دلیل مثلا افزایش سود و تعدیل مثبت یا منفی و . بسته شود و معامله نشود. در اینصورت ناظر بازار اطلاعیه ای با عنوان حراج تک قیمتی و یا دامنه نوسان 50 درصد و . را صادر می کند و در این صورت قیمت مجاز بیشتر می شود.

نکته: در حال حاضر که این پست منتشر می شود درصد نوسان قیمت سهام در بازارهای مختلف بورس بصورت بالا است که ذکر شد و در آینده امکان تغییر این درصد ها وجود دارد.
مثال:
به اطلاع مي رساند، نماد معاملاتي شركت گروه دارويي سبحان پس از برگزاري مجمع عمومي فوق العاده مبني بر تصويب افزايش سرمايه، بدون محدوديت نوسان قيمت با استفاده از مكانيزم حراج تک قيمتي آماده انجام معامله مي باشد. مديريت بازار

دامنه نوسان بورس دوباره تغییر می کند/ احتمال حذف دامنه نوسان وجود دارد؟!

دهقان دهنوی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار تاکید کرده است که به طور حتم دامنه نوسان با تغییر همراه می‌شود و معاملات بورس بر این دامنه نوسان کنونی مثبت و منفی پنج درصد متوقف نخواهد ماند. آنطور که دهقان گفته است برنامه سازمان این بوده که مسیر تغییر دامنه نوسان را از منفی دو و مثبت ۶ به صورت تدریجی برای باز کردن دامنه نوسان ادامه دهد.

جی پلاس؛ دامنه نوسان در بازار سرمایه ایران درحالی مثبت و منفی پنج است که سالی پر فراز و نشیب را پشت سر گذاشته است و بسیاری از کارشناسان و فعالان بازار سرمایه در انتظار حذف کامل آن هستند. موضوعی که به نظر نمیرسد دورز از انتظار باشد چراکه زمزمه های تغییر تدریجی آن به گوش میرسد.

به گزارش ایسنا، اینکه میزان دامنه نوسان چقدر باشد و اینکه اصلا باید در بازار سرمایه دامنه نوسان وجود داشته باشد یا خیر همواره محل بحث کارشناسان بوده است و بسیاری از صاحب نظران بازار سرمایه نیز بر این باورند که برای بهبود روند معاملات بورس باید به سمت افزایش دامنه نوسان و در نهایت حذف کامل آن حرکت کرد، زیرا روندهای هیجانی مثبت و منفی با وجود دامنه نوسان، باعث انحراف بیشتر معاملات بورس می‌شود.

البته دامنه نوسان طی یک سال گذشته و هم راستا با فراز و نشیب بازار، دامنه نوسان قیمت چیست؟ تغییراتی بسیاری را شاهد بود. به طوریکه از ۲۵ بهمن‌ سال گذشته از مثبت و منفی پنج به مثبت شش و منفی دو تغییر کرد؛ تصمیمی که توسط شورای عالی بورس و با هدف تعادل‌بخشی به این بازار گرفته شد. البته عمر این تصمیم حدود سه ماه بود و دامنه نوسان از ابتدای اردیبهشت به مثبت شش و منفی سه افزایش یافت و در نهایت از ۲۵ اردیبهشت دوباره دامنه نوسان قیمت همه شرکت های حاضر در بورس و فرابورس، متقارن و در محدوده مثبت و منفی پنج درصدی داد و ستد شد.

انتظار حذف دامنه نوسان بین اهالی بازار

در این راستا، اظهارات محمدعلی دهقان دهنوی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار همواره از موافقت با حذف دامنه نوسان حکایت داشته است. برای مثال وی در ۲۷ فروردین ماه سال جاری اعلام کرده بود که "از نظر من بازار خوب بازاری است که یا دامنه نوسان نداشته باشد یا دامنه آن گسترده باشد. " صحبتی که انتظار حذف دامنه نوسان را بین اهالی بازار ایجاد کرد. همچنین دهقان حدود یک ماه قبل درمورد آخرین وضعیت حذف دامنه نوسان به ایسنا اعلام کرده بود یک طرح مطالعاتی درمورد دامنه نوسان ایجاد شده است و سعی کردیم مدل کانلی داشته باشیم. البته نتیجه آن هنوز مشخص نیست و زمانی که مدل کامل شود، اعلام خواهیم کرد.

به طور حتم دامنه نوسان با تغییر همراه می‌شود

بر اساس این گزارش، دهقان تاکید دامنه نوسان قیمت چیست؟ کرده است که به طور حتم دامنه نوسان با تغییر همراه می‌شود و معاملات بورس بر این دامنه نوسان کنونی مثبت و منفی پنج درصد متوقف نخواهد ماند. آنطور که دهقان گفته است برنامه سازمان این بوده که مسیر تغییر دامنه نوسان را از منفی دو و مثبت ۶ به صورت تدریجی برای باز کردن دامنه نوسان ادامه دهد که برای اجرایی شدن این اقدام باید به صورت تدریجی ارقام کوچک مانند نیم درصد به دامنه نوسان اضافه می شد و اگر این مسیر ادامه می یافت اکنون دامنه نوسان به مثبت و منفی ۵.۵ یا ۶ درصد رسیده بود.

در هر حال مرکز پژهش سازمان بورس درحال بررسی این موضوع است تا براساس مطالعات و بررسی های صورت گرفته یک طرح کامل در این زمینه ارائه شود. به گفته دهقان با تکمیل آن طرح، سازمان یک نقشه راه و هدف مطلوب در این خصوص در اختیار خواهد داشت. قاعدتا برای رسیدن به آن نقطه و نیز جلوگیری از ایجاد شوک در معاملات بازار باید دامنه نوسان به صورت تدریجی تغییر پیدا کند.