مفهوم حجم معاملات سهام در بورس چیست؟

تعریف حجم مبنا و کاربرد آن در بورس

برای کاهش دستکاری و تقلب در هر بازاری نیاز به تهیه و اجرا قوانینی است. بازار بورس نیز بعنوان یکی از جذاب ترین گزینه های سرمایه گذاری از این قضیه مستثنی نیست. سازمان بورس و اوراق بهادار نیز با هدف جلوگیری از دستکاری قیمت سهام، قانون حجم مبنا در بورس را در مورد معاملات اجرا می کند. این قانون امکن نوسان کاذب و غیرمعمول برای سهم های بورسی را از بین می برد. در این مطلب بطور مفصل و با زبانی ساده شما را با مفهوم حجم مبنا در بورس آشنا خواهیم کرد.

منظور مفهوم حجم معاملات سهام در بورس چیست؟ حجم مبنا در بورس چیست؟

در بازار سرمایه «حجم» به معنای تعداد سهام یک شرکت است که معامله می شود. حجم مبنا نیز به حداقل تعداد سهام یک شرکت بورسی گفته میشه که باید در هر روز کاری معامله گردد تا قیمت اصلی (پایانی) سهم بتواند بطور کامل رشد یا افت خود را در بازه تعیین شده انجام دهد. اگه تعداد سهام معامله شده هر شرکت در طول ساعات بازار بیشتر از حجم مبنا باشه، اونوقت قیمت پایانی سهم می تونه بطور کامل تغییر کنه. پس برای درک بهتر حجم مبنا باید با مفهوم قیمت پایانی آشنا بود. ولی قبل از توضیح مفهوم «قیمت پایانی»، با مثالی ساده حجم مبنا رو توضیح میدیم.

ذکر مثالی ساده برای درک حجم مبنا

فرض کنید قیمت هر مداد در کتابفروشی ها برابر ۱۰۰ تومان باشه. اگر شما مدادی رو با قیمت ۵۰۰ تومان بخرین، اونوقت فقط خرید شما گرون بوده و این قیمت خرید تغییری در قیمت اصلی مداد (همون ۱۰۰ تومان) نخواهد داشت. ولی اگه تعداد خرید و فروش های مداد در این قیمت ۵۰۰ تومان زیاد بشه، اونوقت قیمت مداد در کل بازار به ۵۰۰ تومان افزایش خواهد یافت. پس منطقیه که برای هر گونه تغییر قیمت لازمه حجم معینی از خرید و فروش انجام بشه و به قولی معاملات حجم بخوره.

قیمت پایانی و قیمت آخرین معامله سهام

شرکت مدیریت فناوری بورس تهران بطور لحظه ای اطلاعات مربوط به قیمت سهام شرکت های بورسی رو نشون میده. برای درک تمامی این اطلاعات لازمه که تابلوخوانی در بورس رو بلد باشیم. این اطلاعات شامل قیمت پایانی، قیمت آخرین معامله و حجم مبنا میشه. در واقع شما برای فهمیدن حجم مبنا مربوط به هر شرکت بورسی، کافیه که اطلاعات تابلو اون شرکت رو نگاه کنید و نیاز به هیچ گونه محاسبه نیست؛ چون سازمان بورس بطور خودکار و بر اساس معاملات هفتگی سهام اون شرکت، اون رو محاسبه می کنه.

قیمت پایانی

در این تابلو دو نوع قیمت وجود داره. قیمت آخرین معامله نشانگر آخرین قیمتی است که سهام شرکت در آن معامله شده و فارغ از حجم معاملات و حجم مبناست. جالبه بدونین که در شرایط عادی قیمت روزانه سهام هر شرکت بورسی بین ۵+ درصد و ۵- درصد قیمت پایانی روز قبل می تونه نوسان داشته باشه. قیمت پایانی هم در اصل میانگین وزنی قیمت های معامله شده سهام در یک روز است که توسط حجم مبنا تعدیل می شود.

از سویی دیگر این قیمت مبنای نوسانات قیمت فردای سهم است. بطور مثال اگر قیمت پایانی روز گذشته یک سهم ۱۰۰ تومان باشه. قیمت این سهم برای فردا می تونه بین ۹۵ تا ۱۰۵ تومان معامله شود. اگر حجم معاملات در یک روز بیشتر یا برابر با حجم مبنا باشه، میانگین وزنی قیمت معاملات بعنوان قیمت پایانی در نظر گرفته میشه. ولی اگر حجم معاملات کمتر از حجم مبنا باشه، اونوقت به همان نسبت نیز از میزان افزایش و کاهش میانگین قیمت ها کاسته می شود.

نحوه تعدیل قیمت پایانی بر اساس حجم مبنا

فرض کنید اطلاعات زیر در مورد حجم مبنا و قیمت پایانی یک سهم موجود باشه :

• قیمت پایانی روز گذشته : ۱۰۰ تومان
• میزان حجم مبنا تعیین شده : ۴ میلیون سهم
• میانگین وزنی معاملات انجام شده روز جاری : ۱۲۰
• حجم معاملات انجام شده روز جاری : ۲ میلیون سهم
• تفائت قیمت پایانی و میانگین وزنی معاملات : ۲۰ = ۱۰۰ – ۱۲۰
• تعدیل میزان تغییرات بر اساس حجم مبنا : ۱۰ = ۲۰ * ۰٫۵
• قیمت پایانی جدید : ۱۱۰ = ۱۰ + ۱۰۰

دلیل تعدیل شدن میانگین موزون قیمت این است که میزان معاملات انجام شده سهم دقیقا برابر نصف حجم مبناست. بر همین اساس تغییرات قیمت نیز باید نصف شود. این قیمت پایانی جدید مبنایی برای بازه نوسان قیمت فردا سهم می شود.

اهمیت حجم مبنا و کاربرد آن در بورس

یکی از اصول ابتدایی در هر بازاری، تعیین قیمت ها بر اساس خرید و فروش معامله گران و یا به عبارتی عرضه و تقاضاست. سازمان بورس بعنوان مجری قوانین تعریف شده در بازار سرمایه، حجم مبنا رو تعریف کرد تا از مداخله اشخاص فرصت طلب و دستکاری قیمت ها جلوگیری کنه. پس مهمترین هدف از تعریف حجم مبنا در معاملات بورس را می توان کنترل نوسانات غیر معمول قیمت سهام و حفظ امنیت معاملاتی دانست.

تاریخچه اعمال حجم مبنا و تغییرات آن در طول زمان

موضوع حجم مبنا برای اولین بار در سال ۱۳۸۲ و دوران دکتر حسین عبده تبریزی مطرح شد. در ابتدا قرار شد تا با برای کنترل نوسانات مفهوم حجم معاملات سهام در بورس چیست؟ غیرمعمول سهام، ۱۵ درصد از کل سهام شرکت بورسی طی یکسال معامله بشه. با این حساب اگر تعداد روزهای کاری بورس را در سال ۲۵۰ در نظر بگیریم، حجم مبنا روزانه معادل ۰٫۰۰۰۶ سهام کل شرکت می شود. این مقدار بصورت خودکار توسط سامانه معاملاتی اندازه گیری میشد و فقط برای شرکت های بورسی اعمال شد و حجم مبنا تمامی شرکت های فرابورسی برابر یک بود.

در سال ۱۳۸۳ این درصد از ۱۵ به ۲۰ تغییر یافت و حجم مبنای روزانه معادل ۰٫۰۰۰۸ (هشت ده هزارم) تعداد سهام کل شرکت شد. این درصد به مدت ده سال در معاملات شرکت های بورسی در نظرگرفته میشد. اما در سال ۱۳۹۳ این درصد را به ۱۰ کاهش دادند و حجم مبنای روزانه برابر شد با ۰٫۰۰۰۴ تعداد کل سهام شرکت.

جدیدترین تغییرات حجم مبنا در شرکت های بورسی و فرابورسی

در اسفند ماه سال ۹۸، شورای عالی بورس دست به تغییرات اساسی در خصوص حجم مبنا زد. بر اساس هفتمین جلسه هیات مدیره سازمان بورس و با موافقت شورای عالی بورس (بعنوان اصلی ترین نهادهای تشکیلاتی سازمان بورس)، موضوع حجم مبنا به شرکت های فرابورسی هم تعمیم داده شد. بر این اساس برای شرکت های موجود در بازارهای اول، دوم و پایه فرابورس نیز حجم مبنایی برابر با ۴ در ده هزار تعداد سهام شرکت اعمال شد.

فرابورس نیز اعلام کرد که میزان حداقل و حداکثر ارزش مبنا برای سهام معامله شده در بازارهای مختلفی به شرح زیر است (توجه داشته باشین که ارزش معاملات از حاصلضرب تعداد سهام معامله شده در قیمت پایانی بدست میاد) :

• حداقل ارزش مبنا در بازار اول و دوم فرابورس ایران : ۵۰ میلیارد ریال
• تعیین حداقل ارزش مبنا در تابلوی زرد بازار : ۲۰ میلیارد ریال
• حداقل ارزش مبنا در تابلوی نارنجی بازار : ۱۰ میلیارد ریال
• حداقل ارزش مبنا در تابلوی قرمز : ۵ میلیارد ریال
• حداکثر ارزش مبنا برای شرکت با سرمایه ۲۰ هزار میلیارد ریال و بیشتر : ۱۲۰ میلیارد ریال
• حداکثر ارزش مبنا شرکت با سرمایه کمتر از ۲۰ هزار میلیارد ریال : ۱۰۰ میلیارد ریال

تغییرات دوره ای در حجم مبنا

شیوه کار بدین صورت است که تعداد حجم مبنای هر سهم بر اساس قیمت پایانی سهام آن شرکت در آخرین روز معاملاتی هر هفته محسبه شده و در نخستین روز معاملاتی هفته بعد اعمال می شود. پس با توجه به بروزرسانی هفتگی حجم مبنا، می توان نتیجه گرفت که با افزایش قیمت سهام حجم مبنا کاهشی، و با کاهش قیمت سهم میزان حجم مبنا افزایشی خواهد بود.

از ۱۲ اسفند ماه نیز دستورالعمل جدیدی برای تعیین حداقل و حداکثر حجم مبنا در بورس تعیین شد که شرایط آن بدین شکل است :

• حداقل ارزش حجم مبنا : ۵۰ میلیارد ریال
• حداکثر ارزش حجم مبنا در بورس برای شرکتی با سرمایه بیش از ۲۰ هزار میلیارد ریال و بیشتر : ۱۲۰ میلیارد ریال
• حداکثر ارزش حجم مبنا در بورس برای شرکتی با سرمایه کمتر از ۲۰ هزار میلیارد ریال : ۱۰۰ میلیارد ریال

این آخرین تغییرات مربوط به حجم مبنا در شرکت های بورسی و فرابورسی تا بحال است. قانونی که بنا بر شرایط و عمق بازار بورس می تونه دوباره دسخوش تغییر بشه. ولی چیزی که در نهایت واضحه اینه که تمامی این قوانین به تعیین عادلانه قیمت ها بر اساس رفتار معامله گران کمک خواهد کرد. در نهایت امیدوارم از مطالعه این مقاله نخصصی مرتبط با بازار سرمایه لذت برده باشین. منتظر نظرات سازنده شما عزیزان نت نظری هستم.

کاربرد قیمت پایانی در معاملات بورس چیست؟

ورود به بازار بورس مستلزم فراگیری و آشنایی با اصطلاحات خاصی است. دنیای بورس دنیای بسیار پیچیده ای است و به همین دلیل آشنایی با مفاهیم آن می تواند در دقیق تر انجام دادن معاملات تان به شما کمک بسزایی کند. در این مقاله قصد داریم تا شما را با یکی از مفاهیم اصلی در بازار بورس یعنی قیمت پایانی و کاربرد آن در این بازار آشنا کنیم.

کاربرد قیمت پایانی در معاملات بورس

قبل از آشنایی با کاربرد قیمت پایانی در معاملات بورس و آشنایی با این مفهوم اقتصادی باید در ابتدا آن را تعریف کنیم و تفاوت اساسی آن را با آخرین قیمت معامله بازار بورس در نظر بگیریم تا این دو مفهوم اقتصادی را با هم اشتباه نگیریم. بعد از این به کاربرد قیمت پایانی در معاملات بورس اشاره می کنیم. برای آشنایی با این دو مفهوم اقتصادی که از نظر اسمی شبیه به هم هستند، با دوره های آموزشی تحت عنوان آموزش بورس و آموزش فارکس به خوبی می توان این مفاهیم را بازشناخت و از همدیگر آن ها را تفکیک نمود.

قیمت پایانی چیست؟

قیمت پایانی در اصل میانگینی از قیمت های معامله شده سهم در ساعات معاملاتی و در یک روز معاملاتی طبق حجم معاملات می باشد. معامله سهم در ابتدای روز بعد، طبق قیمت پایانی، شروع می شود. توجه داشته باشید که همیشه قیمت پایانی سهم، با آخرین قیمت سهم برابر نیست چون قیمت سهام شرکت ‌ها، زمانی قادر خواهند بود بیشترین مقدار افزایش یا کاهش روزانه‌ را تجربه کنند که حجم بسیار زیادی از آن سهم در طول ساعت معاملاتی مورد معامله قرار بگیرد. برای بررسی عوامل تاثیرگذار بر قیمت سهام یکی از گزینه های موثر همین قیمت پایانی در بورس است. در واقع سامانه معاملاتی بورس بعد از اینکه مقدار میانگین موزون قیمت سهم در طول یک روز معاملاتی، را محاسبه نمود به بررسی این موضوع می پردازد که میزان حجم معاملات سهم به اندازه حجم مبنا بوده یا نه؟

رابطه حجم مبنا و حجم معاملات و تاثیر آن بر قیمت پایانی

• اگر قیمت یک سهم در بالاترین قیمت دامنه مجاز روزانه حداقل به اندازه حجم مبنای سهم معامله شود، قیمت پایانی سهم حداکثر رشد خود را در آن روز تجربه می کند و دامنه مجاز نوسان روزانه‌ فردا بر اساس قیمت پایانی امروز مشخص خواهد شد.
• در صورتی که میزان حجم معاملات سهم کمتر از حجم مبنا باشد به اندازه همان مقدار نسبت، از مقدار کاهش یا افزایش قیمت سهم هم کم می شود و قیمت پایانی هم بر همین اساس محاسبه و در نهایت در سامانه معاملات ثبت می گردد.

بر اساس آنچه گفته شد در می یابیم که وقتی مقدار معاملات سهم از حجم مبنا کمتر باشد، مقدار و درصد افزایش یا کاهش قیمت سهم نیز کمتر از حداکثر میزان افزایش یا کاهش تعیین شده براساس مقررات خواهد بود. لازم به ذکر است قیمت پایانی سهم براساس میانگین وزنی قیمت سهم مفهوم حجم معاملات سهام در بورس چیست؟ در طول یک روز معاملاتی، تعیین می ‌شود.

حجم مبنا و تاثیر آن بر روی قیمت پایانی سهام

توجه به این نکته ضروری است که در بازار بورس اوراق بهادار، شرکت‌ های بورسی دارای حجم مبنا هستند و حجم مبنا روی قیمت پایانی سهم تاثیرگذار خواهد بود. سامانه معاملاتی بازار بورس بعد از اینکه میانگین قیمت سهم در طول روز را که به صورت خودکار و لحظه ‌ای محاسبه می کند، به بررسی حجم معاملات با حجم مبنا می پردازد. در صورتی که میزان حجم معاملات سهم به میزان کمترین مقدار حجم مبنا باشد، میانگینی که محاسبه می شود تحت عنوان قیمت پایانی سهم در تابلوی معاملات ثبت میگردد ولی در صورتی که حجم معاملات سهام از حجم مبنا کمتر باشد به همان نسبت از مقدار کاهش یا افزایش قیمت پایانی سهم کاسته خواهد شد و این قیمت در تابلوی معاملات ثبت خواهد شد.

حجم مبنای شرکت های فرا بورسی

طبق قانون موجود در سازمان فرا بورس ایران مقدار حجم مبنای شرکت ‌های فرا بورسی یک می باشد و به همین دلیل است که سهام قادر خواهد بود تا با اولین معامله قیمت پایانی آن را به بیشترین و کمترین قیمت خودش برساند. در صورتی که در بازار فرا بورس سهامی در یک روز معاملاتی قیمت ‌های متفاوت با حجم‌ های مختلف معامله شود، قیمت پایانی این شرکت طبق همان میانگین وزنی که در فوق ذکر شد، حرکت خواهد نمود.

نحوه محاسبه قیمت پایانی در بورس

فرمول کلی قیمت پایانی به صورت زیر می باشد:

محاسبه قیمت پایانی هر نماد برای اعمال در محاسبات شاخصی و در صورتی که نماد مذکور در آن روز معامله داشته باشد، به شرح زیر است:‌

• اگر حجم معامله از حجم مبنا کمتر باشد:‌

Price= Closing Price + (Traded Volume)/ (Base Volume) *(VWAP – Closing Price)

در این فرمول داریم:

Price= قیمت سهام برای محاسبه شاخص

Closing Price= قیمت پایانی روز معاملاتی قبلی

Traded Volume= حجم معامله شده از آن نماد در جلسه معاملاتی جاری

Base Volume= حجم مبنا

VWAP= قیمت میانگین وزنی، نحوه محاسبه (Volume Weighted Average Price) VWAP به شرح زیر است:

VWAP=? (Price*Traded Volume)/? Traded Volume

Traded Volume= حجم هر معامله

Price= قیمت هر معامله

• اگر حجم معامله شده نماد از حجم مبنا بیشتر باشد، همان قیمت VWAP مبنای محاسبه قیمت پایانی در شاخص خواهد بود.

با توجه به پیچیدگی محاسبه قیمت پایانی توصیه می شود حتما آموزش لازم در زمینه بورس و فارکس را قبل از ورود به بازار در اولویت خود قرار دهید.

محاسبه قیمت پایانی در ۲حالت بیشتر کمتر و مساوی با حجم مبنا

بر اساس آنچه که در مطالب فوق اشاره کردیم قیمت پایانی در واقع نوعی میانگین وزنی قیمت هم محسوب خواهد شد،

حالت۱- حجم معامله شده کمتر از حجم مبنا باشد.

حالت ۲- حجم معامله شده مساوی یا بیشتر از حجم مبنا باشد.

مثالی برای تعیین قیمت پایانی

به طور مثال، قیمت سهمی در ابتدای ساعت معاملاتی روز دوشنبه، ۲۰۰ تومان است و مقدار میانگین قیمت معاملات این سهم در طول ساعات معامله روز دوشنبه ۲۰۶ تومان باشد در نتیجه میانگین قیمت سهم در آخرین ساعت معاملاتی روز یکشنبه، در مقایسه با ساعات ابتدایی، ۶ تومان یعنی به میزان ۳ درصد رشد داشته است.

حالا در صورتی که تعداد سهام معامله شده در آن شرکت در طول ساعات معامله روز دوشنبه، با حجم مبنا یکسان باشد، در روز دوشنبه قیمت پایانی سهم ، همان ۲۰۶ تومان می باشد، اما در صورتی که تعداد سهام معامله شده آن شرکت، فقط به اندازه نصف حجم مبنای تعیین شده برای این سهم باشد، مقدار افزایش سهم از ۶ تومان، کاهش پیدا می کند و به ۳ تومان می رسد و قیمت پایانی سهم هم در روز دوشنبه، معادل با ۲۰۳ تومان خواهد بود.

یک مقاله کاربردی دیگر نیز مطالعه کنید: آموزش بورس: خواندن چارت قیمت

تفاوت قیمت پایانی و آخرین قیمت معامله در معاملات بورس

یک مفهوم حجم معاملات سهام در بورس چیست؟ سهم در طول روز ممکن است معاملات زیادی را با قیمت های مختلف و در اندازه های مختلفی به خود ببیند. در این صورت قیمت پایانی معادل با میانگین وزنی قیمت های مختلف مورد معامله شده در طی همان روز می باشد که تا آن لحظه مورد معامله واقع گردیده است. حال آنکه قیمت آخرین معامله برابر با آخرین قیمتی است که تا آن لحظه مورد معامله واقع گردیده است.

بنابراین قیمت پایانی سهام قیمتی می باشد که در ابتدای روز معامله سهم بر اساس آن قیمت شروع می شود و با هر معامله ای که در روز انجام گیرد، میانگین وزنی آن را تشکیل می دهد و به همین دلیل قیمت پایانی همیشه با آخرین قیمت سهم برابر نیست. چون بر اساس حجم مبنا ما با حجم قابل توجهی از یک سهم در طول ساعات مورد معامله در یک روز هستیم.

توضیح اینکه حجم مبنا به این معناست که قیمت سهام شرکت ها بر اساس مقرراتی که برای آن وضع شده است در طول روز حداکثر افزایش یا کاهش روزانه ای را تجربه خواهد کرد و همین مسئله سبب حجم زیاد معاملات و تفکیک قیمت پایانی با آخرین قیمت معامله شده است. بنابراین بر اساس آموزش تحلیل تکنیکال، کاربرد قیمت پایانی این گونه خودنمایی می کند که اگر میزان معاملات صورت گرفته بر روی یک سهم از حجم مبنا کمتر باشد، درصد افزایش یا کاهش قیمت سهم نیز به تبع آن کمتر از حداکثر میزان یا کاهش تعیین شده بر اساس مقررات خواهد بود.

معنی ورود و خروج پول چیست؟

قبل از تعریف روند ورود و خروج پول حقیقی به بررسی اصطلاح حقیقی و حقوقی، و اهمیت خرید و فروش آن میپردازیم:

منظور از حقیقی و حقوقی چیست؟

کلیه اشخاص برای خرید و فروش سهام، نیاز به اخذ کد بورسی دارند. اشخاص به دو گروه حقیقی و حقوقی تقسیم می‌شوند. افرادی که بنام خود معامله می‌کنند اشخاص حقیقی نامیده می‌شوند و شرکت‌ها، نهادها و سازمان‌ها در گروه اشخاص حقوقی قرار می‌گیرند.

خرید و فروش حقیقی و حقوقی چه اهمیتی دارد؟

معامله گران معمولا به خرید افراد حقیقی و فروش اشخاص حقوقی اهمیت بیشتری می‌دهند. دلیل این امر این است، که یک شخص حقوقی عموما دارای پرتفوی بزرگ‌تری نسبت به یک شخص حقیقی بوده و سهام تحت مالکیت آنها بسیار بیشتر از یک شخص حقیقی می‌باشد. لذا چنانچه در مورد یک سهم تصمیم به فروش بگیرد می‌تواند به‌عنوان عاملی جهت جلوگیری از رشد قیمت محسوب گردد. از طرف دیگر نگاه عامیانه این است که اشخاص حقیقی، دارای اطلاعات و تحلیل قوی‌تر و بیشتری نسبت به اشخاص حقوقی می‌باشند؛ لذا چنانچه در سهام شرکتی، خرید اشخاص حقیقی بیشتر باشد، سیگنالی در جهت رشد و ارزندگی آن سهام محسوب می‌شود.

ورود و خروج پول حقیقی چیست؟

در یک معامله، یک شخص فروشنده و یک شخص خریدار وجود دارد. در نتیجه یک معامله، مالکیت از فروشنده به خریدار منتقل شده و پول از حساب خریدار بحساب فروشنده منتقل می‌شود. بنابراین اتفاقی بنام ورود یا خروج پول معنی و مفهوم ندارد و آنچهاهمیت دارد، تغییر مالکیت است. در معاملات سهام یک شرکت در طول یک روز، تعدادی شخص حقیقی و حقوقی، سهام تعدادی شخص حقیقی و حقوقی دیگر را خریداری می‌کنند. چنانچه جمع ارزش فروش اشخاص حقیقی را از جمع ارزش خرید اشخاص حقیقی کسر کنیم نتیجه، خالص ارزش خرید اشخاص حقیقی نامیده می‌شود. عدد مثبت نشانگر خالص خرید و عدد منفی نشان دهنده خالص فروش در آن سهام است.

آنچه در بین معامله گران به ورود پول معروف است در واقع خالص خرید مفهوم حجم معاملات سهام در بورس چیست؟ مثبت است. خالص خرید منفی نیز به‌عنوان خروج پول تعریف می‌شود. ورود و خروج پول هم برای اشخاص حقیقی هم برای اشخاص حقوقی قابل محاسبه است. همانطور که ذکر شد، ورود پول توسط اشخاص حقیقی یک نشانه مثبت در بین معامله گران تلقی می‌گردد.

ورود و خروج پول چقدر مهم است؟

بررسی آمار خرید و فروش اشخاص حقیقی و حقوقی، یک داده مکمل است و نمی‌توان صرفا با اتکا به این آمار، اقدام به خرید و فروش سهام را انجم داد. مثال‌های بسیار زیادی وجود دارد که علیرغم فروش اشخاص حقیقی در سهام یک شرکت، سهام آن، رشد قیمتی را تجربه کرده است؛ یا علیرغم خرید اشخاص حقیقی در سهام یک شرکت، سهام آن شرکت افت قیمت داشته است. لذا توجه به این آمار می‌تواند گمراه کننده باشد.

مثالی از محاسبه ورود و خروج پول

فرض کنید اطلاعات معاملات سهام شرکت آلفا در تاریخ 20 اریبهشت 1400 بشرح زیر است:

جمع

همانطور که مشخص است، در معاملات روز 20 اردیبهشت، دو شخص حقیقی و دو شخص حقوقی، خریدار سهام بوده‌اند. سه شخص حقیقی و یک شخص حقوقی هم فروشنده سهام می‌باشند.

جمع خرید اشخاص حقیقی برابر است با 311.625.000 ریال ( ردیف‌های 1 و 2) و جمع خرید اشخاص حقوقی برابر است با 100.411.000 ریال ( ردیف‌های 3 و 4).

جمع فروش اشخاص حقیقی برابر است با 336.985.000 ریال ( ردیف‌های 1 ،2 و 3) و جمع فروش اشخاص حقوقی برابر است با 75.051.000 ریال ( ردیف 4 ).

خالص خرید اشخاص حقیقی برابر است با -25.360.000 ریال ( 336.985.000-311.625.000) بعبارت دیگر در معاملات این شرکت، اشخاص حقیقی بصورت خالص فروشنده بوده اند. به رقم 25.360.000 ریال خروج پول حقیقی می گویند.

در رابطه با اشخاص حقوقی، خالص خرید برابر با 25.360.000 ریال ( 75.051.000-100.411.000) است. بعبارت دیگر در معاملات این شرکت، اشخاص حقوقی بصورت خالص خریدار بوده‌اند. به رقم 25.360.000 ریال ورود پول حقوقی گفته می‌شود.

همانطور که ذکر شد، همواره معادل مبلغ معاملات، پول از خریدار به فروشنده منتقل می‌شود، لذا همواره در معاملات سهام یک شرکت میزان ورود پول با میزان خروج پول برابر است. صرفا برایند خرید اشخاص حقیقی و حقوقی می‌تواند مورد توجه معامله گران قرار گیرد.

پول هوشمند چیست؟

اصطلاح دیگری که در بین معامله گران رایج است، ورود و خروج پول هوشمند است. این باور در بین بسیاری از معامله گران وجود دارد که همواره برخی از اشخاص حقیقی و حقوقی با استفاده از اطلاعات و یا تحلیل قوی‌تر نسبت به سایرین، در قیمت‌های بهتر یا زمان مناسب تری اقدام به خرید یا فروش سهام می‌کنند و با رصد معاملات این افراد می توان معاملات بهتری داشت. یکی از نشانه‌های ورود یا خروج پول هوشمند در حجم معاملات مشخص می‌گردد. بدین معنی که زمانیکه متوسط حجم معاملات سهام یک شرکت، در مقایسه مفهوم حجم معاملات سهام در بورس چیست؟ با میانگین حجم معاملات آن در بازه‌های زمانی مشخص ( مثلا هفتگی، ماهیانه و یا سه ماهه ) افزایش قابل توجهی داشته باشد، می‌تواند نشانه‌ای از ورود با خروج پول هوشمند باشد و باید مورد بررسی بیشتری قرار گیرد.
یکی دیگر از راه‌های تشخیص ورود یا خروج پول هوشمند، سرانه خرید یا فروش هر مفهوم حجم معاملات سهام در بورس چیست؟ شخص حقیقی یا حقوقی است. سرانه خرید یک شخص برابر است با حاصل تقسیم ،حجم معاملات سهام یک شرکت بر تعداد خریداران آن و سرانه فروش یک شخص برابر است با حاصل تقسیم حجم معاملات سهام شرکت بر تعداد فروشندگان آن.
سرانه خرید و فروش هم بصورت کلی، هم بصورت تفکیکی، برای اشخاص حقیقی و حقوقی قابل محاسبه است. چنانچه سرانه خرید یا فروش سهام یک شرکت در یک روز با میانگین سرانه معاملات آن در بازه‌های زمانی مشخص ( مثلا هفتگی، ماهیانه و یا سه ماهه ) تفاوت قابل توجه داشته باشد می‌تواند نشانه ای از ورود یا خروج پول هوشمند باشد، و نیاز به بررسی بیشتر دارد.

در مثال بالا سرانه خرید اشخاص حقیقی برابر با 62.500 سهم و سرانه فروش اشخاص حقیقی نیز برابر با 45.000 سهم است.

حجم مبنا چیست؟

حجم مبنا حداقل تعداد سهام یک شرکت می باشد که اگر در طول روز معامله شود قیمت سهام می تواند در محدوده دامنه نوسان افزایش یا کاهش یابد. اگر تعداد سهام کمتر از حجم مبنا در طول روز معامله شود به همان نسبت درصد نوسان قیمت آن سهم نیز کاهش خواهد یافت. این حجم برای کنترل قیمت ها در بازار بورس در نظر گرفته شده است تا از نوسان شدید قیمت ها جلوگیری نماید .

این ابزار تنها در بورس تهران مورد استفاده قرار می‌گیرد و میزان آن به طور خودکار، توسط سامانه معاملات اندازه گیری می‌شود. بنابراین هیچ یک از معامله‌گران در محاسبه آن دخالتی ندارند و می‌توانند آن را همیشه در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران (tsetmc) و برای هر یک از نمادها مشاهده کنند .

در سال ۱۳۸۲ و زمانی که دکتر حسین عبده تبریزی دبیرکل بورس اوراق بهادار تهران بود، برای نخستین بار مفهومی به نام حجم مبنا در بورس ایران مطرح شد. اکنون از حجم مبنا برای محاسبه قیمت پایانی هر یک از سهم‌های موجود استفاده می‌شود. در تمام بازارهای سرمایه دنیا نظیر بورس نیویورک، توکیو، فرانکفورت و دیگر بازارها، نظارت‌هایی صورت می‌گیرد تا از رعایت چارچوب‌های موجود و عدم تخطی از قوانین، اطمینان حاصل شود. سازمان بورس و اوراق بهادار ایران نیز همین رویه را در پیش گرفته است و بر بورس و فرابورس نظارت کامل دارد تا از هرگونه تخلف و عدول از چارچوب‌ها جلوگیری کند .

مفهوم قیمت پایانی

قیمت پایانی از طریق محاسبه میانگین وزنی معاملات در هر روز به دست می‌آید. یعنی با توجه به این که بیشترین حجم معاملات در هر روز در چه قیمتی صورت گرفته است، قیمت پایانی را محاسبه می‌کنند. تا قبل از تاریخ ۱۲ اسفند ۱۳۹۸، وجود حجم مبنا یکی از تفاوت‌های میان نمادهای بورسی و فرابورسی بود. در نمادهای فرابورسی حجم مبنا برابر یک بود ولی در نمادهای بورسی مقدار آن به شیوه‌ای که در ادامه خواهیم گفت برای هر نماد محاسبه می‌شد .

پس از این تاریخ بود که حجم مبنا برای نمادهای فرابورسی نیز محاسبه شد و مقدار آن دیگر برابر یک نبود. حجم مبنا بر اساس قوانین داخلی و طبق یک دستورالعمل مشخص محاسبه می‌شود و هر از گاهی با توجه به قوانین جدید، دستخوش تغییر می‌شود. به طور خلاصه، برای به دست آوردن قیمت پایانی در هر روز، باید میانگین وزنی معاملات را با توجه به حجم مبنای تعریف شده برای هر سهم محاسبه کنیم .

حجم مبنای بزرگ یا کوچک؟

سهمی که حجم مبنای بزرگ‌تر داشته باشد، سخت‌تر دچار نوسان می‌شود در این سهم باید تعداد بیشتری سهم معامله شود تا قیمت پایانی بالا برود.

این ماجرا به تنهایی نه خوب است و نه بد. یک سهم با حجم مبنای بزرگ می‌خرید، برای سهم صف خرید تشکیل شده، اما چون سهم خیلی خوب است، کسی حاضر نیست آن را بفروشد به همین دلیل حجم مبنا پر نمی‌شود و قیمت بالا نمی‌رود.

اما همین اتفاق، یک خوبی بزرگ هم دارد. اگر حجم مبنای سهم کوچک بود (مثلا یک سهم) هر کس می‌توانست با پول کم، سهم را مثبت و منفی کند و در روند معاملات اختلال به‌وجود بیاورد در این صورت شما فکر می‌کردید سهم مثبت است، خرید خود را انجام می‌دادید، اما اندکی بعد با صف فروش مواجه می‌شدید.

نوسانگیرها و معماله‌گران روزانه، معمولا به حجم مبناهای کوچک علاقه دارند. چرا که می‌توانند روی این نمادها نوسان‌های بیشتری پیدا کرده و سود بالاتری بگیرند.

یکی دیگر از خوبی‌های این قانون این است که تنها با درخواست خرید یا درخواست فروش قیمت جابجا نمی‌شود یعنی این طور نیست که تنها با صف تقاضا، و بدون عرضه، قیمت سهم بالا برود برای تغییر قیمت حتما باید معامله صورت بگیرد.

برای مطالعه مطالب بیشتر در حوزه بازار سرمایه به بخش مقالات پاداش مراجعه نمایید.

منظور از حجم مشکوک در بورس چیست؟ مفهوم و نحوه تشخیص حجم معاملات مشکوک سهام

حجم مشکوک در بورس به چه معناست؟ چگونه Volume معاملات مشکوک را تشخیص دهیم؟ در این مقاله شما را با معنی و مفهوم حجم مشکوک سهام بیشتر آشنا خواهیم کرد، همراه داتیس نتورک باشید.

حجم مشکوک در بورس یعنی چه؟

اگر از فعالان بازار بورس باشید حتما تاکنون در سایت ها و گروه های مختلف در شبکه های اجتماعی با اصطلاح حجم مشکوک مواجه شده اید و برای شما سوال پیش آمده است که این مفهوم چه معنی دارد و چگونه می شود آن را تشخیص داد.

حجم معاملات از جمله فاکتورهای مهم به منظور بررسی سهم است گاهی حجم بسیار زیادی وارد یک سهم می‌گردد که به آن حجم مشکوک گفته میشود.

حجم مشکوک همیشه به معنای صعودی شدن سهم نیست و در موقعیت های مختلف سهم نسبت به آن واکنش های مختلفی نشان میدهد.

حجم یکی از فاکتور های مهم در تابلوی معاملات بازار سرمایه ایران می باشد.

حجم معاملات، تعداد سهام معامله شده در یک بازه زمانی معین می باشد.

زمانی که حجم معاملات در یک نماد به صورت غیر عادی افزایش یابد یعنی سهم با اصطلاح حجم مشکوک روبرو شده است.

به طور مثال :

فرض کنید در یک نماد در روز‌های عادی 300 هزار سهم معامله می شود ولی در یک روز بصورت ناگهانی 3 میلیون حجم می‌خورد که این موضوع بیانگر حجم مشکوک و ورود سرمایه ای عظیم در سهم می باشد.

زمانی که یک سهم با حجم مشکوک روبرو می شود، معمولا بعد آن سهم با تغییر مهم در روند یا تقویت سرعت تغییرات قیمتی مواجه می شود.

البته توجه داشته باشید که بطور قطعی نمیتوان گفت که با ورود حجم مشکوک به سهم باید منتظر بالارفتن قیمت سهم باشیم به دلیل اینکه امکان دارد حجم مشکوک در بعضی مواقع باعث کاهش قیمت سهم هم شود.

با تحلیل و بررسی حجم های مشکوک می‌توانیم روند آتی سهم را بهتر تشخیص دهیم و آنقدر این موضوع برای برخی از تحلیلگران مهم است که به فیلترنویسی حجم مشکوک پرداخته و تعداد زیاد دیگری هم به دنبال فیلتر حجم مشکوک می باشند تا بتوانند به خوبی آنها را تشخیص دهند و از این اطلاعات استفاده لازم را ببرند.

مفهوم Volume های مشکوک در بورس

امکان دارد حجم معاملات هر نماد با توجه به اتفاقات مختلف مشمول تغییرات مثبت یا منفی شود.

اما اغلب سهام شرکت‌ ها روند مشخصی را در بازار طی می ‌کند. این بدین معنی است که در واقع وقتی که حجم معاملات یک نماد به صورت غیرعادی و به یکباره افزایش یابد، اصطلاحا به آن حجم مشکوک گفته می شود.

بدیهی است که این افزایش در یک روز طبیعی نبوده و نمادی که با Volume مشکوک مواجه است، امکان دارد برای صعودی قدرتمند آماده شده باشد.

حجم مشکوک در بورس معمولا به معنای افزایش حجم معاملات یک نماد است.

ولی کاهش آن نیز به صورت افت قیمت سهم مشاهده شده است. نکته مهم، تحلیل این افت و خیز و بررسی میزان واقعی بودن آن است.

به عبارتی بالا رفتن حجم معاملات یک نماد، به معنای ورود سرمایه ‌ای چشمگیر به آن است.

این ورود سرمایه در حالت نرمال، نشان از تغییر در روند کار شرکت مذکور در جهتی مثبت دارد.

ولی چنانچه همچین تغییری اتفاق نیفتاد، افزایش قیمت کاذب خواهد بود.

ایجاد حجم‌های مشکوک به منظور جلوگیری از دیده شدن حباب­ ها

در بورس هم مانند تمامی بازارهای دیگر افراد یا شرکتهایی هستند که به دنبال سوء استفاده ­هستند و یکی از رایج ترین روش­ های آنها، درست کردن حجم مشکوک به منظور گمراه کردن سرمایه داران دیگر است.

ورود و خروج بازیگردان سهم با توجه به Volume های مشکوک مشخص میشود.

این افراد یا شرکت ها صف خرید و فروش ایجاد میکنند تا سهم مورد نظر را در کف قیمتی بخرند و در قیمت های بالاتر بفروشند.

بطور مثال:

یک شرکت اقدام به خرید سهم مورد نظر خود میکند و با خرید خود دیگر منتظر بازی های سهم و نوسانات آن نمی ماند برای فروش سهم در قیمت های بالاتر و کسب سود بیشتر در زمانی که میخواهد، خود با گذاشتن سفارشات خرید متناوب در قیمت­ های بالاتر از سفارشات معمول عرضه-کنندگان اقدام به تحریک قیمت به سمت بالا و ایجاد جو روانی و عطش خرید در سهم می­ کند.

البته ممکن مفهوم حجم معاملات سهام در بورس چیست؟ است شرکت ها یا افرادی (افراد با سرمایه بسیار بالا) که از خرید جاماندند یا بازهم قصد خرید بیشتر یا کنترل سهم را دارند و می ­خواهند سهم را در قیمت ­های پایین بخرند با ایجاد صف فروش یا کنترل قیمت سهم و یا ایجاد جو روانی و اردرگذاری های مختلف در سهم دستکاری میکنند.

چرا حجم مشکوک در بورس اهمیت دارد؟

حجم یکی از جنبه های مهم تحلیل به حساب می آید، به این دلیل که می­توان از آن برای تایید روندها و الگوهای نموداری بهره گرفت.

یک حرکت قیمت به سمت بالا یا پایین با حجم نسبتا بالا در مقایسه با یک حرکت مشابه با حجم اندک، به عنوان یک حرکت قوی ‌تر و مرتبط ­تر ارزیابی می ‌شود.

پس اگر شما به یک حرکت قیمت بزرگ نگاه می کنید، باید حجم آن ‌را نیز ارزیابی کنید و ببینید که آیا حجم آن نیز نتیجه گیری های شما را تایید می کند یا خیر.